علی شهریاری - استادیار گروه علوم خاک دانشگاه زابل
مسعود علی صوفی - دانشجو کارشناسی ارشد گروه علوم خاک دانشگاه زابل
مهدی دانش شهرکی - دانشآموخته کارشناسی ارشد گروه علوم خاک دانشگاه زابل
مجتبی گنجعلی - استادیار بخش جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

در اثر خشکسالی های طولانی تالاب های هامون تبدیل به منشا اصلی گرد و غبار در دشت سیستان شده اند. هدف ازاین تحقیق بررسی برخی خصوصیات شیمیایی و عناصر غذایی خاک تالاب های هامون (هامون پوزک، هامون برینگک،هامون صابوری و هامون هیرمند) در نقاطی است که مستعد فرسایش بادی هستند. به این منظور طی 4 روزپیمایش درقسمت های مختلف تالاب های هامون از سطح خاک هایی که تحت فرسایش و یا مستعد فرسایش بادی بودند (20 نقطه)نمونه برداری انجام شد، سپس EC, pH و مقادیر عناصر غذایی خاک شامل فسفر، پتاسیم، سدیم، کلسیم و منیزیم وهمچنین مقدار بافت و ماده آلی خاک مورد ارزیابی قرار گرفتند. بیشترین مقدار pH (میانگین 9/25) و کلسیم(میانگین 683/33mg/kg) در نقاط هامون صابوری مشاهده شد. بیشترین مقدار هدایت الکتریکی (میانگین ds/m76/7)، فسفر، پتاسیم، سدیم و منیزیم در نقاط هامون هیرمند (میانگین به ترتیب 607/75, 344/5, 0/32mg/kg و 4758) و بیشترین مقادیر ماده آلی در نقاط هامون پوزک تالاب ها (میانگین 0/078%) مشاهدهشد. نتایج نشان داد کهخاک بستر تالاب های هامون به لحاظ بافت مساعد فرسایش هستند و خصوصیات شیمیایی آن نشان دهنده شور وقلیایی شدن، کاهش حاصلخیزی خاک و از بین رفتن پوشش گیاهی می باشد. به نظر می رسد در صورت عدم مدیریت واصلاح شرایط کنونی با گذشت زمان خطر اکولوژیک تخریب اراضی با بروز طوفان های گرد و غبار به سرعت افزایشخواهد یافت و این مسیله تهدید اصلی برای اکوسیستم منطقه سیستان می باشد.

تخریب اراضی، هامون پوزک، هامون برینگک، هامون صابوری، هامون هیرمند