فاطمه رضایی - دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
عبدالرضا بهره مند - دانشجوی دکترای آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
واحد بردی شیخ - استاد مشاور، دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محمدتقی دستورانی - استاد مشاور ،استاد دانشگاه فردوسی مشهد

سیلاب شهری در مواردی که شدت بارندگی روی مناطق شهری به اندازه ای است که باعث آب گرفتگی معابر و ساختمان ها در مناطق پست یا در مناطقی که ساختمان های زیادی در آبراهه های قدیمی، زیر گذرها، فرورفتگی بزرگراه ها و غیره احداث گردیده اند، شود. چنین سیلاب هایی عمدتا در اثر عدم کفایت سیستم جمع آوری باران شهری ایجاد می شوند. علیرغم وجود روش های مختلف در بررسی روند گسترش سیلاب و تولید نقشه های پهنه بندی سیل ایجاد روش هایی که با صرفه جویی در زمان و هزینه به انجام این مهم می پردازند هنوز هم ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق از مدل SWMM برای تعیین نقاط آبگرفتگی و طراحی ابعاد بهینه آنها برای دوره بازگشت های 5 و 10 سال استفاده شد. نتایج نشان داد برای دوره بازگشت 5 ساله، 4 منطقه دارای مشکل آبگرفتگی هستند.و پس از اجرای مدل با دوره باز گشت 10 ساله علاوه برنقاطی که در دوره باز گشت 5 ساله دارای آبگرفتگی می باشند سه منطقه دیگر نیز مشکل آبگرفتگی را نشان دادند که نسبت به سایر مناطق از اهمیت بیشتری برای رفع مشکل آبگرفتگی برخوردار هستند.سپس برای رفع مشکل آبگرفتگی دوره باز گشت 10 ساله مد نظر قرار گرفت و با بررسی میدانی و اجرای مدل و با توجه به محدودیت های موجود،راه کارهایی از جمله(افزایش سطح مقطع کانال،کاهش رقوم کف آبگذر، افزایش عمق کانال و افزایش عرض کانال)ارایه شد.

نقاط آبگرفتگی، طراحی ابعاد بهینه کانال، مدل SWMM