فرزانه طبیبی - گروه معماری، واحد ماهشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماهشهر، ایران
احمدرضا کابلی - عضو هیات علمی گروه معماری ماهشهر، دانشگاه ماهشهر، ماهشهر، ایران

کاربرد مفاهیم پایداری و اهداف توسعه پایدار در جهت کاهش اتلاف انرژی و آلودگی محیط زیست در معماری، مبحثی بهنام معماری پایدار را به وجود آورده است. در این نوع معماری، ساختمان نه تنها با شرایط اقلیمی منطقه خود را تطبیقمیدهد، بلکه ارتباط متقابلی با آن برقرار می کند. بطوریکه بر اساس گفته ریچارد راجرز، ساختمان ها مانند پرندگان هستند که در زمستان پرهای خود را پوش داده و خود را باشرایط جدید محیط وفق میدهند و بر اساس آن سوخت وسازشان را تنظیم می کنند. پایداری محیطی به عنوان یکی از زیر شاخه های نظریه های کلی پایداری، همواره این موضوعرا مطرح نموده که اقلیم با پایداری در ارتباط مستقیم بوده و این دو، جزء لاینفک از یکدیگر می باشند، کویر به عنوان یکیاز اقلیم های شاخص و تاثیرگذار طبیعت بر تفکرات و نحوه زندگی انسان مطرح بوده که با ویژگی های منحصر به فرد خودمنجر به پدید آمدن نوع خاصی از تفکر و در نتیجه شکل گیری اصولی در معماری این اقلیم گشته، تا در عین توجه بهصرفه جویی و ایجاد پایداری در حوزه انرژی و استفاده صحیح از شرایط اقلیمی ، زندگی ساکنان این محدوده آب و هواییرا در شرایط سخت آب و هوایی سهل نماید، که این خود، ایجاد پایداری محیطی در شرایط نامطلوب اقلیمی می باشد، اینفنون کهن، بسیاری از مفاهیم نوین در عرصه پایداری را در بر گرفته و به اصول و روشهایی دست یافته که عامل آسایش وتکامل زندگی، در شرایط محیطی سخت بوده و در راستای نیل به ایجاد شرایط مطلوب، بسیار هدفمند و موفق عمل نمودهاست. این مقاله که حاصل مشاهدات عینی و مطالعات کتابخانه ای است به صورت تحلیلی - توصیفی به تشریح موضوعمی پردازد، هدف از انجام این تحقیق شناسایی عناصر معماری سنتی ایران می باشد و اثبات اینکه این عناصر در راستایاصول معماری پایدار شکل گرفته اند.پرسش اصلی تحقیق ، این است که آیا معماری سنتی ایران می تواند جلوه ای از یکمعماری پایدار باشد و به چه صورت به این نیازها پاسخ می گوید. چارچوب نظری تحقیق حاکی از این است که عواملمتعددی در معماری سنتی ایران تاثیرگذار بوده اند که این عوامل در مناطق گوناگون، متفاوت بوده است.به منظور انجاماین تحقیق از روش توصیفی – تحلیلی استفاده شده است. نتایج آن بنیادی و از نظر فرآیند اجرا کیفی بوده و در نهایتسعی در بررسی و بازشناسی اصول شکل گیری معماری سنتی پایدار در اقلیم کویری ایران را خواهدداشت تا بتوان معماریسنتی ایران را یک معماری پایدار دانست.

پایداری، اقلیمی، کویر، ایران، معماری