سیف اله فلاح - دانشیار اگرواکولوژی ،
سوسن بهارلویی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد
علی عباسی سورکی - استادیار اکولوژی گیاهان زراعی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

این آزمایش به منظور ارزیابی شاخص های رقابتی و اقتصادی کشت مخلوط کلزا (Brassica napus L.) و نخود فرنگی (L. Pisum sativum ) تحت مقادیر مختلف کود نیتروژن بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال زراعی 1390-91 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل کشت مخلوط کلزا و نخود فرنگی با نسبت 2:1، 1:1 و 1:2 و تک کشتی هر یک از دو گیاه به عنوان عامل اول و میزان مصرف نیتروژن (100، 75 و 50 درصد نیاز کودی هر یک از دو گیاه) به عنوان عامل دوم بودند. شاخص های ارزیابی کشت مخلوط شامل نسبت برابری زمین (LER)، ضریب ازدحام نسبی (K)، شاخص تولید سیستم (SPI)، کاهش یا افزایش عملکرد واقعی (AYL)، نسبت رقابت (CR) و شاخص های اقتصادی شامل مزیت پولی (MAI)، و سودمندی کشت مخلوط (IA) محاسبه شدند. نتایج نشان داد که تقریبا همه شاخص های رقابتی و اقتصادی در سطح کودی 50% بیشترین میزان را به خود اختصاص دادند. مقادیر شاخص های AYLt و SPI و شاخص های اقتصادی MAI و IA برای همه نسبت های مخلوط مثبت شد و LER و Kt نیز برای همه نسبت های مخلوط بیشتر از یک به دست آمد که نشان دهنده برتری کشت مخلوط نسبت به تک کشتی هر یک از دو گیاه بود. مثبت بودن مقادیر شاخص غالبیت و بزرگتر از یک بودن مقادیر نسبت رقابت برای گیاه کلزا، بیانگر برتری رقابتی کلزا نسبت به نخود فرنگی یا استفاده بهتر این محصول از نهادهها در کشت مخلوط بوده است . بنابراین، ارزیابی شاخص های رقابتی و اقتصادی به خوبی مزیت کشت مخلوط کلزا با نخود فرنگی در شرایط کاهش مصرف نهاده نیتروژن را تشریح می نماید.

شاخص تولید بوم نظام، ضریب ازدحام نسبی، غالبیت، مزیت پولی، نسبت برابری زمین