فریدون سرمدیان - استاد گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه تهران
عباس طاعتی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه تهران

یکی از ابزارهای موثر برای شناخت توانمندی های اراضی و اختصاص آنها به بهترین و سودآورترین انواع بهره وری، پهنه بندی اگرواکولوژی می باشد. در این تحقیق به منظور پهنه بندی اگرواکولوژی اراضی از تصاویر ماهواره ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. و پس از پهنه بندی اگروکلیماتیک ( براساس نقشه های هم باران، هم دما و طول دوره رشد) و پهنه بندی اگروادافیک ( براساس نقشه های خاک، شیب و کاربری اراضی)، در نهایت 43 پهنه اگرواکولوژی به دست آمد. سپس مشخصات اقلیم، خاک و توپوگرافی هر پهنه با نیازهای رویشی گندم مقایسه و کلاس های تناسب اراضی با استفاده از روش پارامتریک (ریشه دوم) تعیین شدند. نتایج نشان داد که کلاس تناسب اقلیم برای محصول گندم خیلی مناسب (S1) می باشد. بر اساس روش ریشه دوم تقریبا 34/14%، 43/16%، 14/94%، 4/03% و 3/72 اراضی به ترتیب در کلاس های خیلی مناسب (S1)، مناسب (S2)، تناسب بحرانی (S3)، نامناسب (N) و مطالعه نشده (NS) قرار گرفتند. به علاوه محدودیت های عمده در منطقه شامل عمق خاک و درصد سنگریزه در شمال منطقه، همچنین شور و سدیمی بودن اراضی ، کمبود ماده آلی و گچ در جنوب منطقه می باشد. پتانسیل تولید گندم نیز با استفاده از روش فایو محاسبه شد و مقدار آن 6666 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. همچنین پتانسیل تولید اراضی در هر یک از پهنه ها، نیز تعیین شد. این کاهش عملکرد نسبت به پتانسیل تولید به علت تاثیر عوامل محدود کننده می باشد که با اصلاح این محدودیت ها مثل اعمال مدیریت صحیح از قبیل افزایش ماده آلی به خاک و زهکشی و آبشویی اراضی می توان عملکرد محصول را افزایش داد.

پتانسیل تولید، تصاویر ماهواره ای، ریشه دوم، کاربری اراضی، کلاس های تناسب