طیبه اشرف - کارشناس ارشد رسوب شناسی و سنگ شناسی رسوبی، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، ایران
غلامرضا میراب شبستری - دانشیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بیرجند، ایران
بهروز اعتباری - کارشناس ارشد آب شناسی، شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی، بیرجند، ایران

ویژگی های سنگ شناسی در سنگ های کربناته از جمله کانی شناسی، بافت، اندازه بلورها، تخلخل، شکستگی، انحلال و درجه سیمانی شدن نقشی بسیار مهم در ایجاد و توسعه پدیده های کارستی ایفا می کنند. به منظور بررسی میزان تاثیر این عوامل بر واحدهای سنگی کربناته در رشته کوه شتری، سه سازند اسفندیار، جمال و شتری مورد مطالعه قرار گرفته است. با توجه به این که میزان خلوص سنگ آهک نیز تاثیری به سزا بر میزان کارستی شدن دارد، آزمایش تعیین میزان ناخالصی بر روی تعدادی از نمونه های مورد مطالعه انجام شده و نیز داده های هیدروشیمیایی چشمه های منطقه مورد ارزیابی قرار گرفته است. همچنین، از سایر عوامل تحول اشکال کارستی در منطقه مورد مطالعه، ضخامت زیاد سنگ آهک، سنگ شناسی و شرایط زمین ساختی مناسب است. این پژوهش نشان می دهد که عامل اصلی بازدارنده تحول کارست در منطقه مورد مطالعه شرایط اقلیمی بوده است. هر چند که در بررسی های انجام شده عوارض کارستی متعددی مانند کارن، دره های خشک، چشمه های کارستی، حفره های انحلالی و غار در این محدوده مشاهده شد، به نظر می رسد که تکامل عوارض کارستی در منطقه نیازمند شرایط اقلیمی مرطوب تر و پر باران تری از شرایط اقلیمی حاکم بوده است.

کارستی شدن، کارن، چشمه های کارستی، کوه های شتری، شرق ایران