مسعود حسین زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمد قربانی - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

استفاده نامتعادل از کودهای شیمیایی باعث کاهش کیفیت و حاصلخیزی خاک ، آلودگی زیست محیطی و به‎ویژه آلودگی منابع خاک و آب می شود. بکارگیری کودهای حیوانی، جایگزینی برای کودهای شیمیایی می‎باشد. بنابراین، شناخت عوامل جمعیتی، فنی ترویجی و زراعی موثر بر فرایند تصمیم ‎گیری کشاورزان در استفاده از کودهای حیوانی، نقش مهمی در نظام برنامه ریزی و سیاست گذاری این حوزه خواهد داشت. در این مقاله برای بررسی رفتار کشاورزان در استفاده از کودهای حیوانی، از الگوی توبیت و نیز از داده های مقطع زمانی سال زراعی 1388 مربوط به 80 نفر از کشاورزان استان خراسان شمالی استفاده شد. نتایج نشان داد که فاصله بین دامداری و زمین زراعی و کشت بقولات دارای تاثیر منفی و وجود فرد تحصیل کرده در خانواده کشاورز، سواد کشاورز و آگاهی از خطرات بلندمدت کودهای شیمیایی، دارای تاثیر مثبت بر استفاده از کود حیوانی هستند. با توجه به یافته ها، انتقال یارانه ها از کودهای شیمیایی به سوی کودهای آلی، آموزش و اطلاع‎ رسانی از خطرات بلندمدت کودهای شیمیایی به کشاورزان و هدف گیری افراد باسواد خانوارها در آموزش های ترویجی مرتبط با کودهای حیوانی برای هدایت کشاورزان به کشاورزی پایدار و حفاظت از محیط زیست پیشنهاد شد.

الگوی توبیت، اسفراین، آموزش هدفمند، کود حیوانی، کود شیمیایی