رضا محمدی چابکی - دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه فردوسی مشهد
بختیار شعبانی ورکی - استاددانشگاه فردوسی مشهد
طاهره جاویدی کلاته جعفرآبادی - دانشیاردانشگاه فردوسی مشهد
جهانگیر مسعودی - استاددانشگاه فردوسی مشهد

هدف اصلی این پژوهش، ارایه برخی استلزام های طرح و تدوین نظریه جدید با توجه به مولفه های معرفت شناختی پارادایم پیچیدگی است. با این توضیح که نظریه های تربیتی معاصر تحت تاثیر مولفه های پارادایم سادگی شکل گرفته و بخش عمده ای از مشکلات و کاستی های آن ها ناشی از آن پارادایم می باشد. از این رو، با گسترش پارادایم پیچیدگی در عرصه های گوناگون علوم، اندیشمندان علوم تربیتی نیز به نقد و بررسی نظریه های تربیتی پیشین پرداختند، اما هنوز نظریه ای تربیتی مبتنی بر این پارادایم ارایه نشده است. بدین منظور، با استفاده از روش های استدلال فلسفی، پس از اشاره به نحوه اثرگذاری مولفه های معرفت شناختی پارادایم سادگی (قطعیت، بازنمایی گرایی، و نظریه انطباقی صدق) بر نظریه های تربیتی معاصر، مولفه های معرفت شناختی پارادایم پیچیدگی (عدم قطعیت، بازنمایی توزیعی، و نظریه فازی صدق) معرفی شدند. سپس، برخی از استلزام های تدوین نظریه تربیتی با تکیه بر این مولفه ها مورد بررسی قرار گرفتند. در این راستا، ابتدا از امکان یک نظریه قوی تربیتی در این پارادایم دفاع شد و سپس، با استفاده از مفهوم نظریه توزیعی به توضیح ماهیت این نظریه پرداخته و ویژگی هایی همچون فرا پدیده ای بودن و فرارشته ای بودن برای آن برشمرده شد.

پارادایم پیچیدگی، نظریه تربیتی، معرفت شناسی