فرزانه غریب زاده - کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران
روشنک رضایی کلانتری - دانشیار گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی ایران
سیمین ناصری - استاد گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت و مرکز تحقیقات کیفیت آب، دانشگاه علوم پزشکی تهران
علی اسرافیلی - استادیار گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی ایران

زمینه و هدف: شستشوى خاک با کمک سورفاکتانتها یک فن آورى با پتانسیل بالا براى حذف PAHs از خاک و انتقال آنها به فاز آبى مىباشد. عملکرد این فرآیند تحت تاثیر پارامترهایى از قبیل غلظت سورفاکتانت، زمان شستشو، نسبت حجم محلول سورفاکتانت به خاک (S/L (و حضور مواد آلى طبیعى مىباشد، که در این پژوهش با استفاده از سورفاکتانت غیر یونى 80 Tween مورد بررسى قرار گرفت. مواد و روشها: به نمونههاى خاک آلوده شده به فنانترن، محلول سورفاکتانت با سه غلظت l/mg 500 ،2750 و 5000 ،نسبتهاى حجم محلول سورفاکتانت به خاک g/ml) w/v(10 ،20 ،30 ،سه سطح غلظتى اسید هیومیک (به عنوان مواد آلى طبیعى) 0 ،10 و 20 میلى گرم بر لیتر اضافه و به مدت 2 ،13و24 ساعت بر روى شیکر قرار داده شدند. پس از طى زمانهاى مذکور از محلولها نمونه بردارى شد و نمونهها براى سنجش غلظت فنانترن به HPLC تزریق شدند. این مطالعه بر اساس طراحى مرکب مرکزى با استفاده ازروش سطح پاسخ در 29 دوره آزمایش انجام و از نرم افزارهاى 7.V Expert-Design و Excel براى طراحى و آنالیز نمونهها استفاده شد و دادهها با استفاده از آزمون آمارى آنالیز واریانس (ANOVA (تجزیه و تحلیل شدند.یافتهها: حداکثر راندمان حذف (35/77 (%در غلظت سورفاکتانت l/5000mg ،نسبت محلول سورفاکتانت به خاک w/v 30 ،زمان شستشوى 24 ساعت و عدم حضور اسید هیومیک به دست آمد. غلظت سورفاکتانت با میزان تاثیر برابر با 03/82 %موثرترینعامل در حذف فنانترن بود. فاکتور S/L نیز دیگر عامل معنى دار (0001/0 =PValue (بود. همچنین بر هم کنش دو فاکتور غلظت سورفاکتانت و S/L نیز داراى تاثیر مثبت معنى دار بر حذف فنانترن بوده است. اما اسید هیومیک (797/0 =PValue (و مدت زمانشستشو (136/0 =PValue (فاکتورهاى معنادارى نبودند. نتیجه گیری: بادرنظر گرفتنشرایط طبیعىخاکهاىایران که حاوىحدود 3 تا 6 درصد موادآلىمىباشند، شرایطبهینه شستشوىخاکآلوده بهغلظت بالایى ازفنانترن (حدود 500 میلى گرمبر کیلوگرم خاک) در حداقل زمان شستشو بر مبناى پیشنهادروش سطح پاسخ با مطلوبیت% 95/1عبارتست از غلظت سورفاکتانت (v/w L/S) ،500 mg/l 30 زمان شستشو 2 ساعت و%) 6/3) 2/1 mg/l اسید هیومیک مى باشد.

فنانترن، شستشوى خاک، سورفاکتانت80 Tween ،بهینه سازى