سیدمحمدجواد افضلی - کارشناس بخش تحقیقات فنی و مهندسی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
ابراهیم جواهری - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

این تحقیق به منظور بررسی اثرات روش های خاک ورزی با تاکید بر عمق نفوذ ادوات بر میزان مقاومت فروروی، شاخص های فنی و عملکرد گندم انجام گردید. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار و در دو سال اجرا شد. تیمارها شامل چهار روش خاک ورزی گاوآهن برگردان دار+ دو بار دیسک+ ماله (CT)، دو بار دیسک+ ماله (RT)، زیرشکن+ دو بار دیسک+ ماله (S1D) و زیرشکن+ روتیواتور (S1R) بود. نتایج داده های برداشت شده از میزان مقاومت فروروی خاک نشان داد که در اواخر فصل رشد، خاک مجددا تراکم خود را در عمق های مختلف به دست آورد، ولی با توجه به آنکه میزان نفوذ تجمعی آب آبیاری در اواخر دوره رشد، در تیمارهای زیرشکنی بیشتر بود می توان بیان داشت که زیرشکنی سبب ایجاد شیارهای باریک پایدار در خاک گشته است. همچنین در تیمارهای S1D و S1R میزان مصرف سوخت به میزان 2/2 و 10/44 لیتر در هکتار و زمان انجام عملیات به میزان 0/58 و / 54 ساعت در مقایسه با تیمار CT کاهش یافت. نتایج بررسی عملکرد دانه نشان داد که اگر به صورت سالیانه عملیات زیرشکنی به جای گاوآهن برگردان دار به کار گرفته شود، عملکرد دانه 8/5 درصد افزایش خواهد یافت. روش های زیرشکنی را می توان به دلیل برتری در شاخص های فنی و همچنین حذف عملیات ماخار و کاهش تراکم کاری در زمان کشت محصول دارای برتری دانست. همچنین روش های زیرشکنی سبب 22 درصد افزایش عملکرد دانه نسبت به روش کم خاک ورزی گردید.

خاک ورزی، زیرشکن، فشردگی خاک، گندم