مجید رجبی وندچالی - مربی گروه مکانیک ماشین های کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جویبار
عباس همت - استاد گروه مهندسی مکانیک بیوسیستم، دانشگاه صنعتی اصفهان
عباس قنبری مالیدره - استادیار گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جویبار

در کشاورزی مکانیزه، حدودا 60 درصد از انرژی مکانیکی مصرفی، صرف عملیات خاک ورزی و تهیه ی بستر بذر می شود. از طرفی، سیستم خاک ورزی نامناسب، خواص فیزیکی خاک را به شدت تحت تاثیر قرار داده و باعث تخریب ساختمان خاک می گردد. از این رو به منظور مقایسه عملکرد سه نوع دستگاه خاک ورز ثانویه، آزمایشی در یکی از مزارع گندم شهرستان جویبار به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. رطوبت خاک به عنوان عامل اصلی در سه سطح (25/0-23/6، 23/6-22/2 و 22/2-20/8 درصد بر مبنای وزن خشک) و نوع وسیله ی خاک ورز به عنوان عامل فرعی نیز در سه سطح (هرس بشقابی دو بار عمود بر هم، سیکلوتیلر و روتیواتور) بود. پارامترهای اندازه گیری شده شامل: قطر متوسط وزنی کلوخه ها، چگالی ظاهری خاک، مصرف ویژه سوخت، بازده و ظرفیت ماشین بودند. تاثیر تیمارها و برهم کنش بین آن ها بر مصرف ویژه سوخت، بازده و ظرفیت ماشین و نیز اثر نوع دستگاه و رطوبت خاک بر چگالی ظاهری معنی دار بود (P<0/01). با کاهش رطوبت، چگالی ظاهری 15/3 درصد کاهش، مصرف ویژه سوخت 11/8 درصد افزایش، اما بازده و ظرفیت ماشین، به ترتیب افزایش و کاهش یافتند . بیشترین چگالی ظاهری و بازده ماشین با روتیواتور و بیشترین مصرف ویژه سوخت و ظرفیت ماشین با سیکلوتیلر حاصل شد. برای انتخاب ترکیب مناسب، معیاری معرفی شد که براساس آن، مناسبترین ترکیب، سیکلوتیلر و رطوبت خاک 24/3 درصد (بر مبنای وزن خشک) بود.

انرژی، خواص فیزیکی خاک، دستگاه خاکورز ثانویه، رطوبت خاک، مصرف ویژه سوخت