سعید جهانبخش - استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
علی محمد خورشید دوست - استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
حمید میرهاشمی - استادیار آب و هواشناسی، دانشگاه آزاد سمنان
هابیل خرمی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

در این مطالعه به منظور بررسی روند تغییر در نیاز آبی گیاه به مثابه جلوه ای از تغییر آب و هوای استان آذربایجان شرقی، با اتخاذ تبخیر تعرق گیاه مرجع به روش فایو پنمن مونتیس و 15 متغیر مرتبط با آن، این مهم با استفاده از روش های ناپارامتری اسپیرمن، من کندال و تخم ین گر شیب سن در 12 سری ماهانه و یک سر ی سالانه مورد کنکاش قرار گرفت . نتایج حاصل از آماره های این دو آزمون حاکی از آن است که از لحاظ معناداری روند پدیده ذیربط، ایستگاه های مورد بررس ی در دو خوشه جداگانه قرار م ی گیرند. به طور ی که خوشه اول شامل ا یستگاه های تبر یز و مراغه بوده که در تمام ی سری های زمانی آنها، به جزء سری زما نی آور یل تبر یز، مابقی سری ها دارای روند معنادار افزایشی در سطوح 95 % و 99 % اطمینان هستند . خوشه دوم شامل ایستگاه های اهر، سراب، م یانه و جلفا است که پد یده مذکور به طور مشترک فقط در سر ی زما نی مارس دارای روند معنادار ا ز نوع افزا یشی درهمان سطوح اعتماد است . از سویی ، نت ایج ناش ی از آزمون سا یر متغیرها، مبین آن است که به رغم آنکه در برخی از سریه ای زمانی هیچ یک از متغیرهای هواشناختی روند معناداری نداشتند، اما تبخیر تعرق گیاه مرجع به دلیل متاثر شدن از ترکیب و اثر متقابل آنها، دارای روند معناداری بوده است. در نهایت باید اذعان نمود که جهت بررسی تغییر در آب و هوا ی هر منطقه تنها نبا ید به متغ یرهای اصلی جو اتکاء کرد چه بسا علی رغم معنادار نبودن آنها، ممکن است متغیرهای منبعث از آنها روند معناداری را بیان دارند.

آذربایجان شرقی، تبخیر و تعرق گیاه مرجع، تخمین گر شیب سن، من کندال