شیرکو ابراهیمی محمدی - استادیار گروه مهندسی مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان
محمود آذری - استادیار گروه مهندسی مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیطزیست، دانشگاه فردوسی مشهد
اسماعیل منوچهری - کارشناس ارشد آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی استان کردستان

آتش سوزی یکی از مهم ترین عوامل تخریب جنگل ها و مراتع کشور به خصوص اکوسیستم های حساس جنگل های بلوط زاگرس میباشد لذا در این پژوهش به کمک شبیه ساز باران و استقرار پلات های 0/25 متر مربعی در بخش های آتش گرفته و طبیعی کف پوش جنگلی در دو کلاس عمده شیب (کم تر از 30 درصد و 30 تا 60 درصد) شرق حوضه آبخیز دریاچه زریبار در استان کردستان اثرات آتش سوزی بر وضعیت خاک سطحی (عمق 5 سانتی متر) شامل بافت، ذخیره رطوبتی، درصد ماده آلی و درصد کربن آلی کل، آبگریزی PH، EC و هم چنین تولید روانآب و رسوب مطالعه گردید میزان رطوبت نمونه ها به روش وزنی EC,PH عصاره خاک توسط دستگاه پورتابل آزمایشگاهی، درصد کربن آلی کل و درصد مواد آلی به روش اکسیداسیون مرطوب اندازه گیری شدند. میزان روانآب و رسوب خروجی از پلات به مدت سی دقیقه، هر پنج دقیقه یکبار توسط بطری های پلاست یکی یک لیتری جم عآوری و حجم روانآب با استفاده از روش وزنی، غلظت رسوب معلق از روش خشک کردن در دمای 105 درجه سانتی گراد و نفوذپذیری و گیرش با ارزیابی بیلان آبی و با تفاضل آب نزولی بر پلات و روانآب ایجاد شده محاسبه شدند. نتایج بیانگر تاثیر آتش سوزی بر کاهش ذخیره رطوبتی، درصد ماده آلی و کربن آلی کل خاک و همچنین افزایش ناچیز PH هدایت الکتریکی و از طرفی عدم تاثیر آتش سوزی بر بافت خاک در هر دو کلاس شیب بود. افزایش معنی دار آبگریزی خاک و روانآب در سطح اعتماد 95 % در هر دو کلاس شیب و رسوب درشیب های کمتر از 30 درصد از دیگر اثرات آتش سوزی در منطقه مورد مطالعه بود.

آبگریزی، پلات فرسایشی، رسوب، روانآب، مواد آلی