محمد خدایاری فرد - دانشیار گروه روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران
یاسمین عابدینی - استادیار گروه روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه اصفهان

امروزه در اکثر خانواده‌ها مذهب و زندگی خانوادگی، عمیقاً در هم تنیده و غیر قابل تفکیک هستند و تحقیقات انجام شده در مورد فرایندهای خانوادگی نشان داده‌اند که باورها و اعمال مذهبی و معنوی نقش بسیار مهمی در کارکردهای سالم خانوادگی دارند. با این حال پژوهشگران حوزه سلامت روان، علی‌الخصوص متخصصان و محققان علاقمند به روان‌شناسی خانواده به دنبال درک و تبیین این هستند که چرا و چگونه مذهب و معنویت بر کارکردها و پیامدهای خانوادگی تأثیر می‌گذارد. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر معرفی رویکرد خانواده‌درمانی معنوی- مذهبی و تبیین چگونگی تأثیرگذاری مذهب و معنویت بر کارکردهای خانوادگی بر اساس مفاهیم موجود در نظریه نقش، دیدگاه فشار روانی و تنیدگی و شبکه حمایت‌های اجتماعی است. بدین منظور پس از تعریف مذهب و معنویت و مروری مختصر بر تاریخچه کاربرد فنون معنوی- مذهبی در خانواده درمانی، اصول اساسی این رویکرد را مطرح کرده و توصیف کوتاهی خواهیم داشت از فنون درمانی "عفو و بخشش" و "مثبت‌نگری" به عنوان دو تکنیک مطرح در این حوزه که از حمایت‌های نظری و تجربی زیادی برخوردارند. در خاتمه به محدودیت‌های موجود برای تحقیق در زمینه مذهب و خانواده اشاره شده و پیشنهاداتی برای تحقیقات بعدی ارائه گردیده است.

معنویت، مذهب، خانواده‌درمانی، اصول، نظریه‌ها و فنون.