سیدمجید موسوی - دانشجوی دکتری دانشگاه تهران
بابک متشرع زاده - هییت علمی دانشگاه تهران پردیس کشاورزی و منابع طبیعی
حسین میرسید حسینی - هییت علمی دانشگاه تهران پردیس کشاورزی و منابع طبیعی
حسینعلی علیخانی - هییت علمی دانشگاه تهران پردیس کشاورزی و منابع طبیعی

مطالعات متعددی به منظور تعیین بهتری روش مدیریتی برای خاک های آلوده به فلزات بالقوه سمی و خطرناک باهدف کنترل ورود این آلاینده ها به زنجیره های غذایی انجام شده است نقطه ای تمرکز اصلی این مطالعات را بررسی اثر مواد مختلف زیستی و غیر زیستی بر روی کاهش تحرک و زیست فراهمی آلاینده های مزبور تشکیل می دهد. به منظور مقایسه ی اثر دو محصول نانو، نانوذرات سیلیس و زیولیت در سطح 200 میلی گرم در کیلوگرم با دو باکتری محرک رشد گیاه باسیلوس سیفنسیس و سودوموناس فلورسنس بر تحرک و گیاه فراهمی سرب در یک خاک آلوده ی تحت کشت با گیاه آفتابگردان تحقیقی بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در شرایط گلخانه اجرا گردید. درجه ی تاثیر تیمارهای مورد مطالعه بر تحرک و گیاه فراهمی سرب براساس فاکتور تحرک، گیاه فراهمی، شاخص انتقال و غلظت سرب در گیاه مورد مقایسه قرار گرفت. یافته های این تحقیق نشان داد که اگرچه تیمارهای مورد مطالعه منجر به کاهش فاکتور تحرک سرب شدند اما تنها تیمار سودموناس + نانوزیولیت اختلاف معنی درای با تیمار شاهد داشت 31/96 درصد کاهش نسبت به شاهد تیمارهای مورد مطالعه همچنین در اکثر موارد بطور معنی داری گیاه فراهمی سرب و فاکتور انتقال آن از ریشه به اندام هوایی را کاهش دادند که نقش نانوذرات مورد مطالعه از نظر کاهش فاکتور انتقال سرب پررنگ تر از باکتری های محرک رشد گیاه بود این در حالی است که این دو نوع اصلاح کننده از نظر کاهش گیاه فراهمی سرب و نیز غلظت آن در گیاه اختلاف معنی داری با هم نداشتند.

باکتری محرک رشد گیاه، نانوزیولیت/ سیلیس، سرب