مهسا رفیعی لک - دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه آزاد واحد میبد
محمدحسین جعفری - گروه حقوق عمومی دانشگاه آزاد یزد

موضوع سرمایه گذاری خارجی و جبران خسارت در آن حوزه، یکی از مهمترین مباحث حقوق بین الملل درزمان معاصر است. وقتی رابطه سرمایه گذاری میان دولت میزبان سرمایه گذاران اتباع گذاری وسرمایه دیگر کشورها شکل می گیرد، طرفین تا خاتمه آن رابطه، خود را متعهد به رعایت تعهدات پذیرفته شده می دانند. اما در مواقعی، ازجمله هنگام سلب مالکیت اموال سرمایه گذاران خارجی، حقوق مالکانه آن هاتحت تاثیر قرار می گیرد و حتی نقض میشود و بدین ترتیب، خساراتی اعم از مادی یا معنوی به طرف مقابل وارد میشود که طرف متخلف، ناگزیر از جبران آنها است. نقض هر تعهد بین المللی و ارتکاب عمل خلاف حقوق بین الملل موجب ایجاد مسیولیت بین الملل میشود. نتیجه مسیولیت بین الملل لزوم جبران خسارت می باشد. طبق حقوق بین الملل و رویه قضایی بین الملل انواع خسارات وارده در این راستا بایستی جبران شود. خسارات مذکور به دو گروه عمده مالی و غیرمالی تقسیم می شود. خسارات مالی شامل خسارات مستقیم و غیرمستقیم، بهره، عدم النفع وهزینه های داوری و خسارت غیرمالی شامل خسارات جسمانی و معنوی می شود. خسارت معنوی ممکن است به افراد و یا به دولتها وارد شود.اثبات لزوم جبران خسارات مذکور طبق حقوق و رویه قضایی بین الملل و تشریح مباحث مربوط به آن به همراه بررسی موضوع از نظر دیوان داوری دعاوی ایران و آمریکا و دعاوی دو کشور و مقایسه رویه قضایی بین الملل و آرا دیوان داوری، موضوع مورد بحث این مقاله است.. هدف از انجام این تحقیق، پس ابتدایا مقایسه عملکرد دو مرجع در پذیرش دعاوی سرمایه گذاری خارجی و قواعد ناظر به روش وموارد جبران خسارت در دیوان بین المللی ایکسید و دیوان داوری دعاوی ایران-آمریکا است و انطباق آنها با موازین رایج در حقوق بین الملل می باشد.

ایکسید، دیوان داوری ایران-آمریکا، جبران خسارت، حقوق بین الملل، سرمایه گذاری خارجی