محمدعلی نصیری - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی شیمی گرایش بیوتکنولوژی دانشگاه اصفهان
داود بی ریا - عضو هییت علمی دانشکده علوم و فناوری های نوین دانشگاه اصفهان

با توجه به نیاز رو به رشد به سوخت و نفت خام، استفاده از روش های ازدیاد برداشت نفت از مخازن نفتی مورد توجه قرار گرفته است. این روش ها در تلاش هستند که بر مهمترین موانع در مسیر بازیابی مناسب نفت فایق آیند. تغییر ترشوندگی سنگ مخزن از حالت نفت دوست به آب دوست یکی از سازوکارهای مهم دخیل در ازدیاد برداشت است. ازدیاد برداشت میکروبی نفت با توجه به کم هزینه بودن آن یکی از جذاب ترین روش های برداشت نفت است که به واسطه ی تشکیل بیوفیلم و حضور بیوسورفکتانت تولیدی میکروارگانیسم ها رد مخزن، می تواند در تغییر ترشوندگی مخزن نقش ایفا کند؛ اما تشکیل بیوفیلم باعث بروز مشکلاتی در برخی مخازن می شود بنابراین استافده از بیوسورفکتانت عملکرد قابل قبول تری را به همراه خواهد داشت. در تحقیق حاضر اثر تزریق محلول حاوی بیوسورفکتانت و تاثیر آن بر کاهش کشش بین سطحی نفت و آب در فرایند سیلاب زنی و تغییر ترشوندگی در اثر جذب بیوسورفکتانت بر دیواره ی دارای مخازن بررسی شد. در این بررسی مشاهده شد که کاهش کشش بین سطحی منجر به افزایش 5 درصدی برداشت نفت شده و تغییر ترشوندگی نیز 5 درصد ازدیاد برداشت نفت به همراه داشته است گرچه تغییر ترشوندگی دایم و برگشت ناپذیر به دلیل ماهیت آنیونی بیوسورفکتانت ایجاد نشده است. برای انجام آزمایش های سیلاب زنی در ازدیاد برداشت نفت، از یک سامانه ی میکروفلویودیک استفاده شد. در این سامانه میکرومدل های شیشه ای به عنوان شبیه ساز دو بعدی سنگ مخزن نفتی استفاده می شود و امکان مشاهده و بررسی روند تغییر ترشوندگی سطح از حالت نفت دوست به آب دوست در مقیاس آزمایشگاهی فراهم می گردد.

ازدیاد برداشت میکروبی، بیوسرفکتانت، کاهش کشش سطحی، تغییر ترشوندگی