علیرضا نیک بخت - کارشناسی ارشد مهندسی صنایع گرایش مدیریت سیستم و بهره وری دانشگاه صن
عباس افرازه - عضو هیئت علمی دانشکده صنایع دانشگاه امیرکبیر

با استفاده از تکنیک SWOT (قوت، ضعف، تهدید و فرصت‌ها) نمی‌توان یک تحلیل مناسب از اهمیت فاکتورهای شناخته شده ارایه داد و همینطور گزینه‌های تصمیم‌گیری را بر طبق آن فاکتورها نمی‌توان به خوبی تعیین کرد. اگر چه این تحلیل به دقت به فاکتورها اشاره می‌کند ولی فاکتورهای منفرد بصورت خلاصه و مختصر تشریح می‌شوند. به همین دلیل فرایند تحلیل SWOT در مرحله اندازه‌گیری و ارزیابی ناکارا می‌باشد. با وجود اینکه تکنیک تحلیل سلسله مراتبی AHP این ناکارآمدیها را از بین برده است ولی این تکنیک نیز نمی‌تواند وابستگی‌های موجود بین فاکتورها را اندازه‌گیری کند زیرا AHP فاکتورها را نسبت به هم بصورت کاملا مستقل در نظر می‌گیرد و درنهایت این پنداشت در سنجش تاثیر عوامل درونی و محیطی موثر نمی‌تواند روش مناسبی باشد. بنابراین بکارگیری حالتی دیگر در SWOT جهت اندازه‌گیری و دخالت دادن این وابستگی بین فاکتورها ضروری به نظر می‌رسد. این مقاله فرایندی را برای کمی کردن تحلیل SWOT با وجود وابستگی بین فاکتورهای استراتژیک بیان خواهد کرد. الگوریتم ارایه شده در این مقاله از فرایند تحلیل شبکه‌ای یا ANP استفاده می‌کند که می‌تواند وابستگی بین فاکتورهای استراتژیک را به خوبی روش AHP که بر پایه استقلال بین فاکتورها عمل می‌کند، اندازه‌گیری کند. در این مقاله ابتدا به تشریح دو رویکرد AHP و ANP پرداخته و تفاوتها و موارد کاربرد هریک توضیح داده می‌شود سپس توسط یک الگوریتم پیشنهادی نحوه بکارگیری تکنیک ANP در ارزیابی و اولویت‌بندی گزینه‌های مختلف در برنامه‌ریزی استراتژیک بحث خواهد شد. در ادامه با استفاده از یک مثال واقعی نحوه استفاده از این رویکرد مورد تفحص بیشتری قرار می‌گیرد و درنهایت مباحثی در اعتبارسنجی روش یاد شده بیان خواهد شد.

برنامه‌ریزی استراتژیک، فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP)، تکنیک SWOT، فرایند تحلیل سلسه مراتبی (AHP)