دنا بختیاری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکده معماری دانشگاه سوره، تهران، ایران
حسن اصانلو - استادیار پایه ۸، دانش آموخته ی دکتری معماری، رییس دانشکده ی معماری دانشگاه سوره، تهران، ایران
امیر مسعود دباغ - استادیار پایه ۷، دانش آموخته ی دکتری معماری، مدیر گروه معماری دانشگاه سوره، تهران، ایران

سکونتگاه های غیر رسمی در مقاطعی خاص از شرایط تاریخی _اجتماعی کشورها، در اطراف شهرهای بزرگ، شکل گرفته اند و به نسبت اوضاع اقتصادی _سیاسی و برنامه ریزی های کلان شهری، یا رشد یافته و یا کنترل شده اند. در ایران نیز رشد شتاب زده ی شهرنشینی و عدم برنامه ریزی توسعه ی شهری، مشکلات و معضلاتی را موجب شده است. از جمله این مشکلات کمبود امکانات و خدمات شهری برای تمامی اقشار جامعه ، ناتوانی افراد کم درآمد در تامین مسکن حداقل در متن شهر و به دنبال آن ایجاد و توسعه ی سکونتگاه های غیر رسمی در حاشیه ی شهرهای بزرگ، همچون تهران شده است. هویت این سکونتگاه ها و افراد ساکن در آن ها نه برای عموم مردم، نه سیاستمداران و نه حتی برای خود ایشان تعریف ساختارمندی ندارد؛ و همین امر سبب شده تا سیاست های به کار برده شده تا به امروز پاسخگوی حل این معضل نباشند. پرسشی که مطرح می شود آن است که بهترین راهبرد جهت ساماندهی و هویت بخشی به سکونتگاه های غیر رسمی چیست پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و نیز با استفاده از روش های کیفی در مطالعات میدانی، به شناخت این شکل از سکونتگاه ها و عوامل موثر در شکل گیری آنها؛ مطالعه ی ویژگی های مشترک میان افراد ساکن در این سکونتگاه ها و هویت ویژه ی این افراد و همچنین رابطه ی میان هویت و مسکن ایشان پرداخته است. در ادامه سیاست های اتخاذ شده در رابطه با این مسیله و نمونه ای موفق در حل این معضل، مورد بررسی قرار گرفته و سپس مطالعات جمع آوری شده در نمونه موردی محله ی قلعه سیمون در حاشیه ی منطقه اسلامشهر، بازخوانی شده و متناسب با ویژگی های خاص این مناطق، راهبردی در جهت ساماندهی و هویت بخشی معرفی و پیشنهاد شده است.

سکونتگاه های غیر رسمی، سکونت، هویت، حاشیه نشینی، مسکن ارزان قیمت