جعفر کوشا - دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه شهید بهشتی
حمیدالله غلامی - دانشجوی دوره دکتری حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه شهید بهشتی(نویسنده مسیول)

هر جامعه، از جمله جامعه افغانستان در برابر عمل مجرمانه از جمله قتل عمد، از خود عکس العمل خاصی را نشان می دهد. در این نوشتار، عکس العمل نظام سیاسی - حقوقی افغانستان، در قبال جرم قتل عمد با روش تحلیلی، توصیفی و کتابخانه ای مورد مطالعه قرار خواهدگرفت. شایان ذکر است که از تحلیل و تبیین تعریف، مفهوم و عناصر و شرایط قتل عمدی خودداری شده است. در مقدمه ابتدا انواع مجازات های مصرح شده در قانون جزای این کشور و ابهام ناشی از اجرا یا عدم اجرای مجازات فقهی قصاص مطابق قانون اساسی و جزاء بررسی می شود. و سپس بر اساس نتیجه گرفته شده از مقدمه به تحلیل و تبیین مجازات این جرم در حقوق جزای این کشور پرداخته می شود. قانون گذار افغانستان در قانون جزای 1355 هجری شمسی؛ در ذیل مبحث عنصر معنوی جرایم در کتاب اول قانون جزاء، اقدام به درجه بندی عنصر روانی جرایم نموده است و برآن اساس قصد مجرمانه و قصد احتمالی را به رسمیت شناخته است، که طبعا جرم قتل عمد را نیز می توان با توجه به آن، به دو نوع قتل عمدی محض و قتل در حکم عمدی تقسیم نمود، که این سیاست جنایی، و این درجه بندی، با انطباق از نظام های حقوقی مدرن، موثر در میزان مجازات و هم منطبق بر اصول عدالت کیفری می باشد .زیرا، مجازات مرتکبین قتل عمدی و در حکم عمدی در حقوق این کشور، برخلاف مقررات قتل عمدی فقهی وکلاسیک یکسان و ثابت نیست و مجازات آن براساس غلظت و شدت قصد مجرمانه، از اعدام تا 5 سال حبس متفاوت خواهد بود. لذا نویسنده در گفتار اول ، مجازات قتل عمدی محض،و تاثیر کیفیات مشدده بر آن را بررسی می نماید؛و سپس در گفتار دوم ،مجازات قتل در حکم عمدی ،را مورد تحلیل و بررسی قرار می دهد و درگفتار سوم ،به مبحث مجازات های تبعی و تکمیلی و مسیولیت مدنی ناشی از جرم قتل عمدی به اختصا رخواهد پرداخت.

حقوق افغانستان، مجازات قتل عمدی محض، مجازات قتل در حکم عمدی، اعدام، حبس