مهرداد رایجیان اصلی - استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه تربیت مدرس

دادرسی دادگرانه در تعریف سنتی خود عبار ت است از رسیدگی یک مرجع یا دادگاه صلاحیت دار قانونی با پیش بینی تضمین هایی شکلی برای حمایت از حق های متهم بر پایه رعایت کرامت انسانی و بی گناهی او. این مقاله با این استدلال که داد و دادگری و دادگستری چه بر پایه قانون و چه با معیارهای عدالت و انصاف، شناسایی حق های بز ه دیده و متهم در رسیدگی های جنایی را ایجاب می کنند، می کوشد دادرسی دادگرانه را (تعریف هستاری) به یک (تعریف تجویزی) بازاندیشی کند.در نخستین تعریف، رعایت کرامت انسانی متهم با فرض بی گناهی او دو رکن زیربنایی و وجود یک مرجع یا دادگاه صلاحیت دار قانونی و تضمین های شکلی برای رعایت حق های متهم دو رکن روبنایی دادرسی دادگرانه شناخته می شوند. مقاله نتیجه گیری می کند که با توجه به ملازمه گریزناپذیر حق های بزه دیده و متهم، تعریف دادرسی دادگرانه را باید چنین بازاندیشی کرد: رسیدگی یک مرجع یا دادگاه صلاحیت دار قانونی با پیش بینی تضمین های شکلی برای رعایت هم تراز حق های بز‎ه دیده و متهم با رعایت کرامت انسانی هر دو و با فرض بی گناهی متهم.

دادرسی دادگرانه، حق، بزه دیده، متهم، اصل هم ترازی