عرفان سپهوند - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه گیلان و کارشناس آموزشی و پژوهشی گروه علوم باغبانی، دانشگاه تهران
علی مومن پور - دانشجوی دکتری، گروه علوم باغبانی، دانشگاه گیلان
علی ایمانی - دانشیار بخش تحقیقات باغبانی، موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر
محمود قاسم نژاد - دانشیار گروه علوم باغبانی، دانشگاه گیلان

این آزمایش، به منظور بررسی برخی خصوصیات رویشی و زایشی درخت و صفات مربوط به کمیت و کیفیت میوه و مغز و همبستگی بین آنها در 80 ژنوتیپ بادام انجام شد. صفات کیفی در این آزمایش براساس توصیفنامه بادام اندازهگیری و به آنها کد داده شد.نتایج نشان داد که ژنوتیپها از نظر وزن میوه، خشکمیوه و مغز و نسبت مغز به خشک میوه با یکدیگر دارای اختلاف معنیداری بودند.ژنوتیپ شماره 169 بهعنوان ژنوتیپ بسیار دیرگل تشخیص داده شد. وزن میوه با پوست سبز، خشک میوه و مغز در ژنوتیپ شماره169 بهترتیب 12/50، 4/75 و 1/28 گرم بود. خشکمیوه و مغز این ژنوتیپ از لحاظ کیفی دارای شرایط مطلوبی بود. مغز این ژنوتیپ، شیرین، دارای چروکیدگی و کرک کم بود که این صفات از نظر بازارپسندی و تجاری بسیار مهم هستند. نتایج حاصل از همبستگی بین صفات نشان داد که اندازه و وزن میوه دارای پوست سبز، اندازه و وزن خشک میوه، اندازه و وزن مغز بهصورت دو طرفه با همدیگر در سطح 1 درصد همبستگی معنیدار مثبتی داشتند. همچنین، طعم مغز نیز با میزان کرک، چین و چروک و شدت رنگ مغز همبستگی منفی معنیداری نشان داد. نتایج حاصل از تجزیه کلاستر براساس تمام صفات اندازهگیری شده، ارقام را در فاصله اقلیدسی 25، به 2گروه اصلی تقسیم بندی کرد. با کاهش فاصله اقلیدسی از 25 به 5 ژنوتیپها در 8 گروه اصلی تقسیم بندی شدند. از عوامل مهم تفکیک کلاسترهای اصلی در این تحقیق، صفاتی همچون ارتفاع، قدرت رشد رویشی و عادت رشد درختان، اندازه میوه سبز، خشک میوه و مغز، میزان نرمی و سختی پوست چوبی خشک میوه بودند.

بادام، صفات کمی، صفات کیفی، همبستگی و تجزیه کلاستر