محسن سیلسپور - دانشجوی دکتری شیمی و حاصلخیزی خاک، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان – ایران
احمد گلچین - استاد گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان – ایران
محمودرضا روزبان - استادیار گروه باغبانی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت - ایران

به منظور ارزیابی اثرات شوری بر رشد و غلظت عناصر غذایی پرمصرف در دو رقم زیتون، آزمایشی گلخانهای با پنج سطح شوری دربستر کشت بدون خاک انجام شد. در این آزمایش، نهالهای یکساله ارقام زیتون زرد و میشن، به مدت 5 ماه تحت 5 سطح شوری صفر، 4 ،8 ،12 و 16دسیزیمنس بر متر ناشی از کلرور سدیم قرار گرفتند. تیمار شوری 16 دسیزیمنس بر متر، وزن خشک کل ارقام میشن و زرد را به ترتیب 63 و 85 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش داد. کاهش 25 درصدی عملکرد نسبی وزن خشک کل در رقم میشن و زرد به ترتیب در شوریهای 7 و 6/3 دسیزیمنس بر متر اتفاق افتاد. شوری باعث کاهش معنی داری در غلظت عناصر پر مصرف و افزایش معنیدار غلظت سدیم و کلر در ریشه و برگ هر دو رقم شد. شوری 16 دسیزیمنس بر متر، غلظت سدیم در برگ وریشه را به ترتیب 1660و 679 درصد، و غلظت کلر در برگ و ریشه را به ترتیب 1069 و 506 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داد. در کلیه سطوح شوری، غلظت سدیم و کلر در برگهای رقم زرد به طور معنیداری بیشتر از رقم میشن بود. این نتایج نشان می دهد که رقم میشن به واسطه استفاده از سازوکار تدافعی ایجاد محدودیت در جذب و انتقال سدیم به بخش های هوایی و نیز حفظ سطح مناسبی از پتاسیم در برگ، از تحمل به شوری بالاتری در مقایسه با رقم زرد برخوردار است و میتوان از آن به عنوان یک رقم متحمل یاد کرد.

تحمل به شوری، زیتون، عناصر غذایی، ریشه، برگ