محمد مرادی

کلید مفاهیم، یا معجم موضوعی قرآن کریم، که به زودی از سوی مرکز فرهنگ ومعارف قرآن منتشر می گردد، حاصل یک دوره تلاش علمی حجه الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی ،ریاست جمهوری اسلامی ایران واز زمره کتابهای اطلاع رسانی است.دانش اطلاع رسانی، دانشی دیرپا وکهن است، ولی شیوه نوین آن، نوپاست. این دانش، بویژه در مورد قرآن کریم، از دیرباز، مورد استفاده قرارگرفته و کوششهای وافر وچشمگیری برای استخراج و عرضه تعالیم بلند آن، صورت گرفته است. درزمینه قرآن، فهرستها ومعجمهای گونه گونی تا کنون به جهان علم و دانش عرضه گردیده است که با توجه به کلمات ، ادوات، ضمایر و عبارات بوده وبه صورت کشف الآیات و یا معجمهای الفاظ الفبایی سامان یافته اند. افزون بر معجمهای یادشده ،معجمهای موضوعی گرد آمده در زمینه مفاهیم، اعلام، اماکن و رشته های تخصصی نیز و جود دارند که همان ملاک سابق را دارند و الفاظ و اشتقاقات صرفی درآنها محور بوده اند. این دو دسته از معجمها، علی رغم این که پژوهشگران را به بخشی از اطلاعات مورد نظر رهنمون می سازند ، اما بخش مهم دیگری، که برگرفته از دلالت الفاظ و عبارات و ساختار جملات است ، همچنان از دسترس علاقه مندان دور می ماند. البته گرایشهایی دراین زمینه وجود داشته و در سالیان اخیر انجام گرفته، اما کاستیهایی دارند.