محمدسعید ذکایی - عضو هییت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
پیام روشن فکر - کارشناسی ارشد برنامه ریزی رفاه اجتماعی

اتکای اجتماع محلی به خود برای ارتقای کیفیت زندگی و رفع مشکلات جمعی، ایده محوری دراندیشه مکاتبی چون اجتماع گرایان ایدیولوژی های سیاسی راست جدید یا چپ جدید یا راه سوم به شمارمی آید. اساس این دیدگاه ها برظرفیت سازی وبسیج منابع و سرمایه های محلی قرار دارد. به نظر می رسد. سرمایه اجتماعی شناختی وساختاری در کنار یکدیگر مفاهیم تحلیلی مناسبی برای شناسایی پتانسیل رفتارهای اجتماع گرایانه و رفاه اجتماعی در اجتماعات مختلف مکانی محسوب می شوند و از این رو هر اندازه گیری سرمایه اجتماعی در واقع اندازه گیری ظرفیت جامعه برای مدیریت خویش است. به ویژه آن که سرمایه اجتماعی عامل موثری در افزایش کارآیی سایر اشکال سرمایه (انسانی، اقتصادی، کالبدی) نیز محسوب می شود. مقاله حاضر در دو سطح تحلیلی خرد (فردی) وکلان (منطقه شهری) به دنبال نشان دادن عوامل موثر بر تغییر سرمایه اجتماعی در مناطق مختلف شهری و ارتباط این سرمایه با اشکال دیگر سرمایه وتاثیرآن بر کیفیت زندگی در مناطق شهری است. اطلاعات سطح خرد تحقیقی مبتنی بر پیمایش معرفی در شهر قوچان است. درسطح کلان نیز از مجموع های از منابع استادی و تحلیلی ثانویه برای شاخصی سازی مفاهیم مرتبط با تحقیقی استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر تغییرپذیری ساختی سرمایه اجتماعی در مناطق مختلف شهری است. سطح سرمایه اجتماعی در دو بعد ذهنی و ساختی با سطوح سرمایه کالبدی ارتباط مستقیم دارد. این یافته موید مفهوم سازی کلاسیک بوردیو از تعاملی و ارتباط سرمایه ها با یکدیگر است. سرمایه اجتماعی همچنین با دوام شبکه های روابط محلی وهمسایگی، طول مدت اقامت شهری و جابه جایی های درون شهری و نیزسرمایه انسانی در مناطق مختلف شهری ارتباط نشان می دهد. در مجموع، یافته های تحقیق نقش حیاتی سرمایه اجتماعی در حفظ سرمایه های کالبدی و توانمند سازی اجتماع محلی برای بسیج منابع و دارایی های آن و نیز ضرورت برقراری عدالت اجتماعی در سطح کلان برای حل ریشهای این مسیله را آشکار می سازد

سرمایه اجتماعی؛ سرمایه کالبدی؛ سرمایه فرهنگی؛ توسعه محلی