شهناز شفیعی پور
بیتا آیتی
حسین گنجی دوست

دفع اصولی لجن از ضروریات تصفیه خانهها میباشد که درصورت استاندارد بودن شاخصهای کمی وکیفی میتوان از آن درمناطقی (مانند جزیره کیش) که بافت خاک دارای فقر مواد آلی و مغذی بوده درجهت بهبود خاک استفاده نمود. در این شرایط با توجه به پر هزینه بودن انتقال خاک به جزیره، کاربرد لجن به عنوان کودی ارزان قیمت با منابع غنی میتواند کیفیت خاک جزیره را برای رشد و پرورش گیاهان بهبود بخشد. مسئله مهمی که باید در این زمینه توجه گردد عدم آلودگی محیطهای دیگری مانند آب، هوا و خاک میباشد. در حال حاضر بدلیل عدم وجود استاندارد ملی در خصوص استفاده لجن در کشاورزی از استانداردهای معتبر بین المللی مانند قوانین 503 سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا استفاده گردید. بر اساس قوانین فوق لجن از تصفیهخانههای منطقه مورد نظر در فصول مختلف نمونهبرداری شده و از نظر شاخصهای فیزیکی، شمیایی و میکروبی مورد آنالیز قرار گرفت. نتایج آزمایشات بیانگر کیفیت مناسب لجن ازنظر مواد مغذی و غلظت مواد سمی مانند فلزات سنگین بود. همچنین از نظر آلاینده های میکروبی با توجه به شرایط آب، هوا و زمان ذخیره آن کیفیت لجن در محدوده دو کلاس A,B قرار داشت. نتایج کشت گلخانهای با گیاه شاهی حاکی ازکاهش رشد نمونه پرورش یافته با لجن نسبت به نمونه شاهد بود، که میتواند به دلیل حساسیت این گیاه نسبت به شوری باشد، لذا توصیه میگردد از لجن در بخشهای از خاک جزیره که گیاهان بومی مقاوم به شوری مانند کهور رشد مینمایند، استفاده گردد

لجن، استفاده مجدد، فلزات سنگین، مواد مغذی، تصفیه خانه فاضلاب، کشاورزی