علیرضا مظفری - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب، دانشکده ادبیات و زبان های خارجی
نرگس جابری نسب - استادیار دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب، دانشکده ادبیات و زبان های خارجی

داستان بیژن و منیژه و زال و رودابه از جمله داستان های فرعی در شاهنامه است که طرح و ساختار ویژهای دارند. که نمونه های مشابه آن در دیگر متون نیز وجود دارد. از منظومه های عاشقانه دیگر در متون ادبفارسی منظومه همای و همایون از خواجوی کرمانی است که دارای ساختار ویژه ای است و قابل مقایسه با منظومه های بیژن و منیژه و زال و رودابه است. نگارندگان تلاش دارند در این مقاله سه منظومه عاشقانه زال ورودابه ، بیژن و منیژه و همای و همایون را با یکدیگر مقایسه و به لحاظ ساختاری نقدکنند و وجوه مشابهت و تفاوت سه اثر را بررسی کنند.بررسی های انجام شده در این سه منظومه نشان میدهد که در موضوعاتی تفاوتها و شباهت هایی میان این سه منظومه عاشقانه وجود دارد، که عبارتند از: شیوهعاشق شدن همای و همایون و آشنایی با یکدیگر، عاشق شدن همای بر همایون در سرزمین چین. مانع وصالهمای و همایون، رویداد و پایان رویدادها در منظومه، گفتگو، یاری رسان برای وصال، واسطه و رابطه میانعاشق و معشوق، صحنه های عاشقانه و فصل بهار، ابراز عشق از سوی معشوق و ... در ایجاد فضای داستانینقش مهمی در شکل گیری روایت منظومه ها دارند.

بیژن و منیژه، زال و رودابه، همای و همایون، فضای داستانی، فردوسی، خواجو کرمانی