زکیه کشاورزی - دکتری تخصصی فیزیولوژی، مرکز تحقیقات فرآورده های طبیعی و گیاهان دارویی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، بجنورد، ایران
وجیهه علی خانی - فوق لیسانس فیزیولوژی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ایران
مرتضی بهنام فر - دانشجوی پزشکی، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، بجنورد، ایران

سابقه و هدف: بیماری التهابی روده یک بیماری مزمن دستگاه گوارش با اتیولوژی نا مشخص است که شامل بیماری کرون و کولیت اولسراتیو (UC) می شود. قان تپر با توجه با خاصیت آنتی اکسیدانی آن در بسیاری از موارد مانند التهاب و درد استفاده می شود. مطالعه حاضر به منظور بررسی اثرات عصاره آبی گیاه قان تپر بر تغییرات التهابی کولون به دنبال کولیت اولسراتیو القا شده با اسیداستیک در موش های صحرایی نر طراحی گردید.مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی از 32 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار با اوزان 200 تا 250 گرم در شرایط آزمایشگاهی استفاده شد. حیوانات به طور تصادفی به چهار گروه 1- سالم دست نخورده (Intact) 2- گروه کولیت اولسراتیو القا شده با استیک اسید 3- عصاره آبی قان تپر در دوز (200 میلی گرم در کیلوگرم) 4- گروه درمان با سولفاسالازین در دوز (500 میلی گرم در کیلوگرم) که هر گروه شامل 8 سر موش صحرایی است، تقسیم شدند و در هر گروه مقادیر اسیدی معدی و تغییرات سایتوکاین های TNF-α و IL-10 در بافت روده ای آنها در 8 روز بعد از القای کولیت اولسراتیو مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مربوط به مقادیر سایتوکاین ها به صورت میانگین ± خطای معیار( SEM±Mean ) بیان شد و سطح معناداری به صورت 05/0 ˂P در نظر گرفته شد.یافته‎ها: درمان با عصاره قان تپر باعث کاهش اسید معدی شد. نتایج سایتوکاین ها نیز نشان داد که عصاره باعث کاهش معنی دار سطح بافتی TNF-α و افزایش غیر معنی دارسطح بافتی IL-10 گردید.نتیجه گیری: با توجه به اثرات بهبود دهنده این عصاره به نظر می توان از این گیاه در رفع اختلالات کولون استفاده کرد. ولیکن مطالعه بیشتری جهت تعیین دز موثر این گیاه و همچنین اثرات دیگر این گیاه نیاز است.

قان تپر، کولیت اولسراتیو، سایتوکاین، موش صحرایی