فاطمه صبور - کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران
ذبیح الله محقق - کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران
مینا همتی - مرکز تحقیقات بیماری های قلب و عروق، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران

سابقه و هدف: امروزه چاقی یکی از مهمترین چالش های بهداشتی در سطح جهان می باشد. چاقی با بسیاری از بیماری ها از جمله کبد چرب، دیابت، فشار خون، درد مفاصل، تنگی نفس و ... در ارتباط است. از جمله روش های درمان چاقی می توان به جراحی، رادیوتراپی و ... اشاره کرد که دارای عوارض جانبی بوده مقرون به صرفه نیست، لذا می توان از گیاهان دارویی (از قبیل زعفران ) که یک شیوه درمانی مکمل، مقرون به صرفه و دارای عوارض کمتر می باشد استفاده کرد. این مطالعه با هدف بررسی سطح سرمی پروفایل لیپیدی و خواص آنتی اکسیدانی در موش های چاق ناشی از رژیم غذایی پرچرب تحت درمان با کلاله زعفران طراحی و اجرا شده بود.مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی تعداد 25 سر موش نر نژاد Sprague Dawley به طور تصادفی به 5 گروه 5 تایی تقسیم شدند. گروه ها شامل گروه A: کنترل سالم (نرمال سالین)، گروهB : کنترل چاقی(نرمال سالین)، گروهC1: عصاره کلاله زعفران با غلظت mg/Kg 40، گروه C2: عصاره کلاله باغلظت mg/Kg80 و گروه D: دریافت کننده نیاسین با غلظت mg/Kg 100 بودند. رژیم غذایی پرچرب ( کد رژیم غذایی D12451) به مدت 16هفته به موش ها داده شد و موش ها چاق شدند. پس ازهفته 12 درمان با عصاره کلاله، نرمالین سالین و نیاسین در گروه های مذکور شروع شد. موش ها بطور روزانه و به میزان 1 سی سی از عصاره را بمدت 4 هفته به صورت گاواژ دهانی دریافت کردند. اندازه گیری وزن موش ها بطور مرتب و بصورت هفتگی انجام گرفت. در انتهای دوره درمان موش ها بوسیله کتامین و زایلازین بیهوش شدند و نمونه خون از قلب جمع آوری شد. پس از جداسازی سرم، پروفایل لیپیدی و ظرفیت تام آنتی اکسیدانی سرم به ترتیب بوسیله ی کیت شرکت پارس آزمون و اتوآنالیزر Prestige 24i و روش FRAP اندازه گیری شدند. آنالیز آماری داده ها توسط نرم افزار SPSS و با استفاده از آنالیز واریانس در سطح معنی داری P<0.05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین وزنی موش ها در گروه های C (C1و C2) و D نسبت به گروه B کاهش معناداری داشت (p<0.05). کلاله زعفران بصورت وابسته به دوز باعث کاهش وزن شد. از طرفی کلاله زعفران در گروه های C1-2و نیاسین در گروه D بصورت وابسته به دوز موجب کاهش سطح سرمی تری گلیسیرید، کلسترول،LDL وافزایش HDLنسبت به گروه B شد. ظرفیت تام آنتی اکسیدانی در گروه های C و D نسبت به گروه B افزایش معناداری را نشان داد(p<0.05).نتیجه گیری: در مطالعه حاضر با توجه به خواص آنتی اکسیدانی و بهبوددهندگی زعفران، می توان از این گیاه دارویی به عنوان یک داروی مکمل با هدف بهبود پروفایل های لیپیدی در بیماران دارای اضافه وزن استفاده نمود.

چاقی، کلاله زعفران، پروفایل لیپیدی، آنتی اکسیدان