نفیسه مفیدی صدر - دانشجوی کارشناسی ارشد، فیزیولوژی ورزشی محض، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
رویا عسکری - استادیار، گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
امیرحسین حقیقی - دانشیار، گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

کاهش توده استخوانی یکی از مهم ترین عوارض دوران یایسگی است که اغلب ناشی از افت هورمون های تخمدان به ویژه استروژن است. به نظر می رسد ورزش راهکار متانسبی برای حفظ و جلوگیری از کاهش تراکم استخوانی باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر 12 هفته تمرین ترکیبی بر تراکم استخوان و برخی از شاخص های خونی در زنان یایسه پاق و دارای اضافه وزن بود. 29 زن یایسه غیرفعال با دامنه سنی 58-46 سال در این مطالعه شرکت کردند. آزمودنی ها در یکی از دو گروه تمرین ترکیبی (مقاومتی - هوازی) و کنترل (بدون تمرین) قرار گرفتند. قبل و بعد از دوره تمرینی، وزن، شاخص توده بدن، درصد چربی، تراکم استخوان مهره های کمری و سر استخوان ران (به شیوه دگزا)، کلسیم و فسفر سرم اندازه گیری شدند. پروتکل تمرینی شامل تمرین مقاومتی بالاتنه و پایین تنه در 3 ست با 12-8 تکرار و نیز تمرین هوازی نیز شامل دویدن و طنابزنی به صورت متناوب، به مدت 12 هفته و در هفته 3 جلسه بود. در داده های دارای توزیع طبیعی با استفاده از روش های آماری آنوا و تی زوجی و در داده های بدون توزیع طبیعی با استفاده از کروسکال والیس و ویلکاگسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. گروه تجربی نسبت به گروه کنترل افزایش معناداری را در کلسیم سرمی، تراکم استخوان مهره های کمری و گردن ران نشان داد (0/05 P). با توجه به یافته های مطالعه حاضر جهت حفظ یا جلوگیری از کاهش تراکم استخوانی، به زنان یایسه ترکیبی از تمرینات مقاومتی و هوازی در قالب دویدن و طناب زدن متناوب توصیه می شود.

تمرین ترکیبی، تراکم استخوان، کلسیم، فسفر، یایسگی