معصومه محمودی میمند - عضو هیات علمی، فوق لیسانس سم شناسی، گروه پژوهشی بیولوژی، پژوهکشده صنایع غذایی و کشاورزی پژوهشگاه استاندارد
منصوره مظاهری - مدیر گروه پژوهشی، دکترای بیوفیزیک، گروه پژوهشی بیولوژی، پژوهشکده صنایع غذایی و کشاورزی پژوهشگاه استاندارد

آفلاتوکسین ها متابولیت های ثانویه قارچ ها هستند که باعث آلودگی محصولات کشاورزی شده و منجر به بیماری یا مرگ در انسان ها و حیوانات می شوند. شرایط محیطی به ویژه دما و رطوبت بالا باعث تکثیر قارچ ها می شود، البته شرایط خشکسالی هم می تواند باعث افزایش خطر آلودگی آفلاتوکسین شود. شرایط اجتماعی، اقتصادی و امنیت غذایی برخی کشورها، قدرت انتخاب محصولات با ریسک کم و کیفیت بالا را کاهش می دهد. تکنیک های متعددی برای کاهش خطر آفلاتوکسین ها مورد بررسی قرار گرفته اند که شامل استفاده از واریته های مقاوم، تنوع در کاشت محصولات، زمان بندی مناسب، کنترل گیاهان هرزه، کنترل آفات به ویژه کنترل حشرات آفات و جلوگیری از استرس های خشکی و تغذیه ای از طریق آبیاری و کوددهی مناسب می باشد. اقدامات پس از برداشت که باعث کاهش آفلاتوکسین می شوند شامل خشک کردن سریع و مناسب، حمل و نقل و بسته بندی مناسب، جدا کردن، تمیز کردن، خشک کردن، دوددهی، کنترل حشرات پس از برداشت و استفاده از آفت کش های گیاهی یا سنتزی می باشد. روش دیگر، کاهش مصرف مداوم غذاهای با خطر بالا ( به ویژه ذرت و بادام زمینی) با اتخاذ رژیم غذایی متنوع تر و استفاده از محصولات کم خطر تر از قبیل سرگوم ( ذرت خوشه ای) و خانواده گندمیان می باشد. روش های شیمیایی کاهش اثرات آفلاتوکسین، مصرف روزانه کلوفیلین و قرار دادن آلومینو سیلیکات های کلسیم در رژیم غذایی می باشد. کاهش و سمیت زدایی آفلاتوکسین شامل روش های فیزیکی ( جدا کردن، جداسازی فیزیکی، شناور کردن)، شیمیایی ( به عنوان مثال هیدروکسید کلسیم، آمونیاک) و میکروبیولوژیکی ( با وارد کردن پروبیوتیک ها یا باکتری های لاکتیک اسید در رژیم غذایی) می باشد. آسیاب کردن مخلوطی از محصولات با آلودگی کمتر با محصولات دارای آلودگی بیشتر باعث کاهش خطر کلی می شود، پایش، بازرسی و نمونه برداری و روش های تجزیه ای مناسب می توانند باعث کاهش خطر شوند. آموزش و بالا بردن سطح آگاهی عمومی باعث بالا رفتن حساسیت جامعه به خطرات ناشی از آفلاتوکسین و مدیریت آن می شود.

آفلاتوکسین، کاهش کنترل، محصولات کشاورزی