سجاد قنبری - استادیار، گروه جنگلداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر، دانشگاه تبریز، اهر، ایران
سیدمهدی حشمت الواعظین - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، ایران

جنگلها نقش کلیدی در معیشت افراد محلی در کشورهای در حال توسعه بازی می کنند. در اقتصاد روستایی و معیشتی، نقش محصولات غیر چوبی و متنوع جنگل در زندگی روزمره و رفاه ساکنین مناطق روستایی در سراسر جهان اهمیت ویژه ای دارد. هدف از این تحقیق، بررسی شاخصی های کمی تولید و برداشت و نیز شاخصهای ارزیابی مالی مانند درامد خالصی، سهم درامد حاصل از برداشت میوه از درامد کل سالانه خانوار و ارزش افزوده می باشد. دادههای تحقیق با استفاده از سرشماری خانوارهای روستا و نیز با استفاده از ابزارهای پرسشنامه و مشاهدات مستقیم جمع آوری گردید. داده های حاصل با استفاده از روش تحلیل هزینه فایده مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که تولید متوسط سالانه فندق در جنگلهای منطقه حدود 395 کیلوگرم در سال در هکتار می باشد در مقابل میزان برداشت مردم محلی از این گونه برابر با 131 کیلوگرم در سال و 10 کیلوگرم در هکتار در سال میباشد. بدین ترتیب، تنها حدود 2/5 درصد از کل میوه تولید شده فندقی توسط ساکنین روستاهای مورد مطالعه برداشت می گردد. میانگین درامد ناخالص سالانه خانوار از محلی برداشت میوه فندق در سال 1386، برابر با 291 هزار ریال می باشد. میانگین ارزش افزوده مرحله خام (4000 ریال در کیلوگرم) نسبت به ارزش افزوده کل (12300 ریال در کیلوگرم) حدود 35 درصد است. میانگین ارزش افزوده فرآوری مرحله دوم (8000 ریال در کیلوگرم) نسبت به ارزش افزوده کل (12300 ریال در کیلوگرم) حدود 65 درصد است. میانگین ارزش افزوده فرآوری مرحله دوم حدود دو برابر میانگین ارزش افزوده مرحله خام می باشد

ارزش افزوده، اقتصاد روستایی، تحلیل هزینه فایده، درآمد خالص