اکبر عبدی قاضی جهانی - عضو هییت علمی بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،تبریز، ایران
فرید نورمندموید - عضو هییت علمی بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،تبریز، ایران

محلب نام بومی گیلاس Cerasus mahalebL. در ارسباران میباشد. در جنگلهای کلیبر، خدآفرین ، دهستان های حسن بگلو انتشار دارد. از رویشگاه محلب واقع در جنگل تحقیقاتی سولی دره، بنه دره، شیرین دره، ارمنی اولن، درههای بالای عباس آباد، گرمناب، الهوردی داغی،گیولی بلاغ و قرانلخ دره، آینالو و وایقان. در جنگل تحقیقاتی در مراحل مختلف فصل رویش بازدید صورت گرفت مشخص شد که محلب گونهای دگر گشن بوده و تولید مثل آن جنسی و از طریق بذر صورت میگیرد. بذر آن از نوع رکال سیترانت بوده و در دمای کمتر از 14 درجه سانتی گراد و رطوبت کمتر از 16 درصد و یا بیشتر زنده نمی ماند و شدیدا آسیب می-بیند. خزان برگ، تک پایه و دو جنسه میباشد. شکل تاج به فرمهای چتری، استوانه ای و دوکی مشاهده میگردد. در جنگلهای ارسباران ( کلیبر، خدافرین و جنگلهای مکیدی ) و از ارتفاع 800 تا 1700 متری پراکنش دارد. عمدتا جهات شمالی، غربی را ترجیح میدهد ولی در جهات جنوبی و شرقی نیز دیده میشود .درجه حرارت رویشگاه از -10 تا 40 درجه سانتیگراد، میزان بارندگی از 600 تا 1000 میلیمتر، درصد رطوبت نسبی 40 تا %100، جهت بادهای غالب در منطقه شمالی و غربی است. در منطقه رویش از نهال یکساله تا درختان بزرگ و تنومند 50 ساله قابل مشاهده است که از شادابی کامل برخوردارند. ولی بدلیل وجود آفات و امراض، خشکسالی، آتش سوزی و زاد آوری کم جزو گونه های آسیب پذیر، نادر و در حال انقراض محسوب میشود. حساسیت به شیب ندارد و از 20 تا %100 شیب در دامنههای شمالی ظاهر شده است. ارتفاع درختان در ارسباران از 3 تا 20 متر قابل مشاهده است. ولی ارتفاع متوسط درختان 7 متر است. این گونه حساس به تنش خشکی می باشد. میوه آن مصرف خوراکی و دارویی، ولی بذر آن فقط مصرف دارویی دارد. بذر را جمع آوری و خشک نموده و بروش سنتی (انبار در دمای محیط) و بروش صنعتی (یخچال) میتواند نگهداری شود.

رویشگاه، گیلاس، محلب، ارسباران