حامد عبدلی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس،گروه مرتعداری
مهدی عابدی - استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس،گروه مرتعداری
رضا عرفانزاده - دانشیاردانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس،گروه مرتعداری

گیاهان در تمام مراحل زندگی تحت تاثیر عوامل محیطی زیستگاه خود میباشند. دما یکی از عوامل محیطی است که علاوه بر تاثیری که بر القاء یا شکست خواب دارد، جوانهزنی بذر را نیز تحت تاثیر خود قرار میدهد. اثر دما را با توجه به شرایط زیستگاه به دمای ثابت و دمای متناوب تقسیم بندی میکنند. در این مطالعه نمونه بذر دو گونه ی گندمی چندساله Melica ciliate L. و Poabulbosa L. جمع آوری شده از پارک ملی گلستان تحت دو دمای متناوب((20-10 درجه سانتیگراد و (25-15) درجه سانتیگراد و همچنین دمای ثابت((20 درجه سانتیگراد به مدت 45 روز در ژرمیناتور قرار داده شد. بررسی جوانه زنی در10 روز ابتدایی به صورت مستمر و سپس هر 4 روز یکبار تا پایان دوره صورت گرفت و دو پارامتر سرعت و درصد جوانهزنی اندازه گیری شد. نتیجه تست بیانگر این است که تیمارهای دمایی اعمال شده در سطح (P<0.05) تاثیر معنیداری بر سرعت جوانه زنی در هر دو گونه گذاشت. همچنین افزایش معنی دار در درصد جوانه زنی گونه ی P. bulbosa مشاهده شد ولی تاثیر نوسانات دمایی بر درصد جوانه-زنی گونه ی M. ciliata معنیدار نبود. در بین تیمارهای دمایی اعمال شده، گونهی M. ciliata سریعترین سرعت جوانه زنی در تیمار دمایی متناوب ( (25-15 درجه سانتیگراد، 16 ±2/78 و در گونه ی P. bulbosa سریعترین سرعت جوانه زنی برای تیمار دمایی (25-15) درجه سانتیگراد، 12/44 ±1/12 مشاهده شد. بیشترین درصد جوانهزنی در گونهی M. ciliata در دمای ثابت((20 درجه سانتیگراد، 98/5 ±1/5 و در گونه ی P. bulbosa بیشترین درصد جوانهزنی در دمای متناوب((20-10 درجه سانتیگراد، 74 ± 4/9 بود. حفظ قابلیت جوانه زنی این دو گونه در نوسانات دمایی مورد مطالعه بیانگر این است که در صورت مساعد بودن دیگر عوامل محیطی در شرایط دمایی متفاوت(متناوب و ثابت) به خوبی جوانه میزنند. چنین سازگاری وسیعی به دما ممکن است فرصت را برای تولید بذر و پراکنش بیشتر گونه مهیا کند.

نوسانات دمایی، جوانهزنی، درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی