شاهین درخشان - کارشناس آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری

فرسایش خاک از جمله پدیده های مهمی است که منابع آب و خاک کشور را تهدید می کند. یکی از مهمترین اشکال آن فرسایش کنار رودخانه ای است که سالنه بخش قابل توجهی از اراضی مجاور را نابود می سازد. روش های حفاظت از حواشی رودخانه به 3 دسته تقسیم می شوند روشهای مکانیکی، روشهای بیولوژیکی و روشهای تلفیقی. اپی یا آبشکن یکی از روش های مکانیکی، مورد استفاده می باشد که از مصالح سنگریزه ای، گابیونی، مخلوط رودخانه ای با روکش سنگریزه، تشکیل میشود. این نوع سازه ها در واقع دیواره های متقاطع هستند که به کناره رودخانه متصل می شوند. در روش بیولوژیکی نیز انتخاب گیاهان مناسب جهت کشت در سواحل رودخانه از اهمیت زیادی برخوردار است. این گیاهان باید دارای ویژگی هایی باشند که از بین این ویژگی ها می توان به مواردی همچون سازگاری با شرایط آب و هوایی منطقه، سریع الرشد بودن، دارا بودن سیستم ریشه ای قوی، گسترده، عمیق و متراکم، خاصیت ارتجاعی بال و غیره اشاره کرد. بر اساس تجارب حاصله برای پایدار نمودن سواحل رودخانه ها معمول از پوشش گیاهی استفاده میگردد که به تنهایی قابل اطمینان نبوده و در اکثر مواقع لزم است که پنجه ساحل با استفاده از یک سازه مهندسی تثبیت گردد (روش تلفیقی). به طور کلی با توجه به اینکه حدود چهار پنجم وسعت کشور ما را، مناطق خشک و نیمه خشک تشکیل میدهد که قسمت اعظم رودخانه های آن در طول سال، بسیار کم آب بوده و پوشش گیاهی به تبعیت از آن نیز اندک است، لذا در این مناطق استفاده از تثبیت بیولوژیک در کنار سازه های مکانیکی ضروری و توجه به نکاتی از قبیل روش کاشت، تنوع و آرایش گیاهی و مدیریت نگهداری، از اهمیت زیادی برخوردار است.

فرسایش رودخانه ایی، روش های مکانیکی، اپی یا ابشکن، روش های بیولوژیکی و تلفیقی