منیره امینی حاجی آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد ژیوفیزک دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته
محمدرضا سپهوند - استادیار، عضو هییت علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته
فرزام یمینی فرد - دانشیار، عضو هییت علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله
افسانه نصرآبادی - استادیار، عضو هییت علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته

داده های لرزه ای یکی از ارزشمندترین منابع برای بررسی ساختار داخلی و ترکیب زمین هستند. امروزه روشهای ژیوفیزیکی گوناگونی از جمله روشهای گرانی سنجی، مغناطیس سنجی و توموگرافی لرزهای برای تعیین ساختار زمین وجود دارند. توموگرافی لرزهای به دلیل ایجاد سهولت و پیشرفتهای چشمگیر در تعیین ساختار زیرسطحی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. در این روش، ساختار داخلی زمین با توصیف سه بعدی توزیع ویژگیهای فیزیکی موثر بر انتشار امواج لرزهای به تصویر کشیده میشود. بدین منظور از مولفههای مختلف لرزهنگاشتها شامل زمانهای سیر، دامنه، طیف شکل موج کامل و یا میدان کامل موج استفاده میشود. این مقاله به مرور اجمالی انواع روشهای توموگرافی لرزه ای و کاربردهای هرکدام در زمینه های مختلف پرداخته است. در مطالعات محلی و کوچک مقیاس، اغلب از داده-های موجود در شبکه های محلی موقت استفاده میشود؛ در حالیکه در مقیاس منطقه ای و جهانی اطلاعات شبکه های دایمی با ظرفیت مناطق قاره ای بزرگ مورد استفاده قرار میگیرد. توموگرافی شکل موج نسبت به توموگرافی زمان سیر بسیار دقیقتر اما پیچیده تر میباشد. در توموگرافی امواج سطحی، تعیین سرعت فاز مورد نیاز از انتخاب زمان رسید دشوارتر است. توموگرافی زمان سیر به دلیل سهولت نسبی استخراج زمانهای سیر امواج لرزهای از لرزه نگاشتها و وجود رابطه ی ساده بین زمان سیر و سرعت موج، محبوبترین و پر کاربردترین روش توموگرافی لرزه ای است.

توموگرافی لرزه ای، ساختار داخلی زمین، توموگرافی زمان سیر، توموگرافی شکل موج، توموگرافی امواج سطحی