نیما محسن زادگان - دانشجوی کارشناسی، دانشکده مهندسی مواد و متالوژی، دانشگاه صنعتی سهند تبریز
علیرضا اکبری - دانشیار، دانشکده مهندسی مواد و متالوژی، دانشگاه صنعتی سهند تبریز

در تحقیق حاضر رشد دانه در تیتانیم خالص تجاری و آلیاژ Ti-6Al-4V در اثر عملیات حرارتی در محدوده دمایی 0C 600 تا C 900 با گام دمایی C 100 در زمان های مختلف 2 ، 4 ، 6 و 8 ساعت و اثرات آن بر سختی آلیاژهای فوق مورد مطالعه قرار گرفته است. نمونه های مورد مطالعه با برش سیمی از صفحات نورد شده به ضخامت 2mm به ابعاد mm10 × 10 تهیه شدند. عملیات حرارتی در کوره الکتریکی انجام شد. ریزساختار نمونه های با استفاده از میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفت. اندازه دانه هر یک از نمونه ها با استفاده از نرم افزار Image j تعیین شد. ریزسختی ویکرز نمونه ها قبل و بعد از عملیات حرارتی با اعمال نیروهای مشخص از مقطع عرضی و سطح نمونه ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد رشد دانه در جهت عرضی کندتر از سطح نمونه بوده و همچنین با افزایش دما و گذشت زمان سختی در جهت عرض با شیب کمتر از سطح کاهشمی یابد. در تیتانیم آلیاژی Ti-6Al-4V با افزایش دما و گذشت زمان سختی بطور پیوسته کاهش می یابد ولی در نمونه های تیتانیم خالص تجاری کاهش پیوسته سختی تا دمای C 800 اتفاق افتاده و در دمای C 900 به دلیل ایجاد ساختار دوفازی α+β و تشکیل ساختار مارتنزیت تیتانیم بعد از کوینچ در خاتمه عملیات حرارتی، سختی افزایش می یابد.

رشد دانه، تیتانیم خالص تجاری، آلیاژ Ti-6Al-4V، ریزساختار، سختی