محمدهادی امین ناجی - دانشیار دانشگاه پیام نور. واحد تهران جنوب
سیدمحمد میردامادی - دانشیار دانشگاه پیام نور. واحد تهران جنوب
سیده محترم حجازی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور. واحد تهران جنوب

از ابعاد حایز اهمیت نهج البلاغه، بعد اجتماعی آن است. حقوق شهروندی به عنوان یکی از مباحث مطرح در اداره جامعه، می-تواند بر نظم اجتماعی تاثیرگذار باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی مولفه های حقوق شهروندی در عهدنامه مالک اشتر و تاثیر مولفه های یافت شده بر نظم اجتماعی است. لذا در این پژوهش فرمایشات امیرالمومنین در عهدنامه مالک اشتر که مرتبط با حقوق شهروندی است، در چند گروه دسته بندی و توضیح مختصری نیز در مورد چگونگی ارتباط آن ها با نظم اجتماعی، ارایه گردیده است. این پژوهش مطالعه کتابخانه ای است که با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است. یافته های پژوهش شامل شش مولفه اصلی است که هر یک شامل زیرمولفه هایی نیز می شوند. شش مولفه اصلی اخلاق فردی تاثیر گذار بر نظم، نحوه برخورد زمامدار با مردم و تاثیرات آن در نظم جامعه، نحوه اداره و مدیریت برای برقراری نظم در جامعه، ویژگی های خواص و عوام و تاثیرات آنان در نظم جامعه، گزینش افراد و تاثیر آن برنظم اجتماعی، و نحوه برخورد با زیردستان و تاثیر آن بر نظم جامعه در عهدنامه مالک اشتر مورد اشاره قرار گرفته که می تواند بر حقوق شهروندی، و در نتیجه نظم اجتماعی تاثیرگذار باشد. در نتیجه فرمان حضرت به مالک اشتر سرشار از دستورات و نکات حایز اهمیت در خصوص حقوق شهروندان جامعه است که به صورت مستقیم تاثیرگذار بر نظم جامعه هستند. دقت در این دستورات اهمیت نقش زمامداران را در مدیریت جامعه بیش از پیش نمایانگر می سازد.

مولفه های حقوق شهروندی، عهدنامه مالک اشتر، نظم اجتماعی، نهج البلاغه