محمدجواد فدایی - عضو هیات علمی بخش مهندسی عمران، دانشگاه شهید باهنر کرمان
مرتضی بهشتی فر - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان
افشین محمدی - کارشناس ارشد سازه

قابهای مهار بندی شده برون محور (Eccentric Braced Frame (EBF)) ترکیب موفقی از قابهای خمشی و قابهای مهار بندی هم محور می باشند. چنانچه این سیستمها به نحوی صحیح طراحی شوند مزایایی شامل شکل‏پذیری، قدرت جذب انرژی بالا و سختی الاستیک مناسب را در بر داشته و تحت بارهای چرخه‏ای در محدوده غیر الاستیک واکنشی پایدار از خود نشان میدهند. مزیت های منحصر به فرد این سیستم باعث محبوبیت هرچه بیشترآن نزد مهندسین طراح گردیده است. باتوجه به شرایط لرزه خیزی کشورمان و وجود بناهای آسیب پذیر متشکل از قابهای مهاربندی شده برون محور، لازم است تا آسیب پذیری اینگونه ساختمانها مورد بررسی قرار گیرد. دربررسی وضعیت موجود این سازه‏ها لحاظ کردن اندرکنش خاک- سازه می تواند باعث ایجاد تقریب‏های محافظه‏کارانه یا غیر محافظه‏کارانه در تخمین مقادیر نیاز لرزه ای سازه گردد. اندرکنش خاک- سازه معمولأ افزایش زمان تناوب ساختمان را در پی خواهد داشت که سبب تغییر شتاب ها و تغییر مکانهای سازه می گردد. در این مقاله تأثیر اندرکنش خاک- سازه در محاسبه مقادیر نیاز سازه های EBF بررسی شده است. بدین منظور تعدادی قاب سه بعدی با ارتفاع های متفاوت و واقع در مناطق با خطرات نسبی مختلف زلزله در نظر گرفته شده است. این قابها که بر طبق ویرایش های اول، دوم و سوم آیین نامه 2800 طراحی شده‏اند بر اساس دستورالعمل بهسازی ساختمان های موجود، با و بدون در نظر گرفتن اندرکنش خاک- سازه مورد ارزیابی قرار گرفته‏اند. بدین ترتیب با توجه به مطالب مذکور جداول و نمودارهایی جهت مقایسه مقادیر پاسخ سازه‏ها در حالات مختلف تهیه شده است که می تواند به عنوان راهنمایی کاربردی برای مهندسین طراح مورد استفاده قرار گیرد.

اندرکنش خاک-سازه، سطح عملکرد، مهاربندی برون محور