سعید کریمی - کارشناسی ارشد رفتار حرکتی دانشگاه خوارزمی تهران
عباس بهرام - استاد تمام دانشگاه خوارزمی تهران
رسول یاعلی - استادیار دانشگاه خوارزمی تهران

در چند سال گذشته تحقیقات گسترده ای در زمینه اثر تمرکز توجه بر یادگیری حرکتی انجام شده است. نتایج بیشتر این تحقیقات نشان داد که تمرکز توجه بیرونی موجب اجرا و یادگیری مطلوب تر می شود (ولف، 2014). با این حال کمتر تحقیقی به بررسی ابعاد روانشناسی این برتری پرداخته است. طبق نظریه جدید یادگیری ولف ( نظریه اپتیمال) یکی از عامل های اصلی تاثیرگذار بر یادگیری حرکتی، تمرکز توجه بیرونی است (ولف 2014). هدف تحقیق حاضر تعیین نقش واسطه ای خودکارآمدی( به عنوان عامل روانشناسی) در اثرگذاری تمرکز توجه بیرونی بر یادگیری حرکتی است. برای این منظور 20 دانش آموز پسر مقطع متوسطه در دو گروه 10 نفره تمرکز توجه بیرونی و کنترل به شکل تصادفی قرار گرفتند. تکلیف مورد استفاده در این تحقیق، پرتاب بالای شانه توپ تنیس با دست غیر برتر به سوی هدفی در فاصله 7/5 متری (در آزمون انتقال 8/5 متر) بود. تحقیق شامل 4 مرحله ی پیش آزمون( 10 کوشش)، اکتساب( 6 بلوک 10 کوششی)، یادداری ( 10 کوشش) و انتقال (10 کوشش) بود. پرسشنامه خودکارآمدی یک بار بعد از پیش آزمون، یک بار بعد مرحله اکتساب و یک بار هم قبل از آزمون یادداری که یک روز بعد از مرحله اکتساب انجام می شد، در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت. این پرسشنامه تکلیف ویژه، بر اساس پیشنهادات بندورا طراحی و حاوی 4 سوال بود. بعد از بررسی نرمال بودن و برابری واریانسها، داده ها به کمک روش آماری تحلیل واریانس درونگروهی با اندازه گیری تکراری، و t مستقل به منظور قیاس بین گروهی، تحلیل شد. نتایج حاکی از برتری گروه تمرکز توجه بیرونی در یادگیری تکلیف مورد نظر بود. همچنین نتایج آزمون t مستقل نشان داد پیشرفت خودکارآمدی افراد گروه تمرکز توجه بیرونی نسبت به افراد گروه کنترل بیشتر بود.: با توجه به نتایج می توان چنین جمع بندی کرد که نوآموزانی که دستورالعمل تمرکز توجه بیرونی را دریافت می کنند نه فقط یادگیری بیشتری را تجربه می کنند، بلکه موجب بالا رفتن عاملی روانشناختی به نام خودکارآمدی در آنها می شود.

خودکارآمدی، یادگیری حرکتی، تمرکز توجه بیرونی، پرتاب بالای شانه