علیرضا میرزاگل تبار روشن - استادیار دانشکده مهندسی عمران ،دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعت
رضا شمس تبار کامی - کارشناس ارشد سازه، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی نوشیروانی با

احتمال وقوع جنگ و حملات نظامی در اکثر کشورها وجود دارد و کشور ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست به همین دلیل محافظت از مردم یکی از دغدغههای مسئولین است. در جنگها و حملات نظامی ، استفاده از تسلیحات نظامی به تنهایی قادر به دفاع در برابر دشمن نیست و لازم است تا اقدامات غیرنظامی و پدافند غیرعامل نیز مد نظر قرار گیرد. یکی از عوامل مهم در بحث پدافند غیرعامل استفاده از شرایط و ویژگی های ساختمان و مباحث سازه ای است. مکانیابی و استحکامات از اصول مهم و کاربردی در اجرای پدافند غیرعامل است. هدف از مکانیابی، استقرار بهینه و مناسب تاسیسات، تجهیزات و ابنیه مهم و بااهمیت است تا دشمن نتواند به راحتی به آنها دسترسی داشته باشد و یا در صورت حمله احتمالی دشمن، کمترین خسارت به آنها وارد شود و یا به عبارت دیگر بیشترین ایمنی را در مقابل تهدیدات احتمالی داشته باشند . هدف از استحکامات، تعیین نوع و مقاومت ساختمان مورد استفاده است. از مهمترین عواملی که در انواع ساختمانهای دفاعی و حفاظتی باید مد نظر داشت، تعیین درجه حفاظت است که با توجه به نحوه انجام حملات ،توسط انواع سلاحها، متغیر است. در نتیجه این تغییرات، تدابیر حفاظتی تا حصول به نقش حیاتی خود دستخوش تغییرات زیادی خواهند شد. در این مقاله ضمن تعاریفی از پدافند غیرعامل و شرح تاریخچه مختصر از پدافند غیرعامل و استحکامات، به مطالعه و بررسی جامع مکان یابی و استحکامات پرداخته می شود. نکات قابل توجه و عوامل موثر بر مکانیابی و نیز انواع سازه های دفاعی- نظامی به همراه مزایا و معایب آن تشریح گردیده وارزیابی می شود . در انتها به بررسی و بیان اهمیت اتاق امن که یکی از موارد مهم بحث استحکامات است پرداخته خواهد شد.

پدافند غیرعامل، مکان یابی، استحکامات، اتاق ایمن، مستحدثات، سازه دفاعی