اکرم جودی نعمتی - جانشین دبیر،استادیار دانشگاه امام صادق علیه السلام

قانون از مهمترین ضرورتهای زندگی اجتماعی بشر به شمار میرود و هرگاه سخن از ارزیابی و سنجش تمدنها به میان میآید، یکی از عینی ترین و نخستین ملاکهای داوری، قانون است که نشان میدهد مردم و پیشوایان هر تمدن تا چه پایه و مایه ای خردمندانه می اندیشیدند و موازین زندگی را چگونه بنا می نهادند.مثلا امروزه قانون حمورابی3 کهنترین قانون مدون تاریخ بشر در موزه لوور4 پاریس بر تمدن درخشان بابل گواهی میدهد و می نمایاند که بابلیان در 4 هزار سال پیش چگونه روابط اجتماعی خویش را نظام مند کرده، به تدوین قانون در حقوق خانواده، مالکیت، تجارت، آیین دادرسی و غیره می پرداختند، و مهمتر اینکه نشان میدهد ایشان چگونه با مطالعه و مداقه در قوانین غیرمدون پیشینیان و ملل همجوار مثل سومریان، و در مواردی با اصلاح و بازنگری در قوانین آنها به نتایجی رسیده بودند که نه تنها ایشان را از تمدنهای آن روزگار مثل روم باستان، ممتاز میکرد، بلکه در برخی موارد به رقابت با آیندگان هم قادر میساخت؛ چنان که در اروپا تا اواسط قرن بیستم، زنان شوهردار حق نداشتند بدون اجازه شوهر با اموال خویش معامله ای بکنند؛ اما طبق قانون حمورابی زنان میتوانستند اموال خود را اجاره دهند، ببخشند یا با آن کسب و پیشهای اختیار و تجارت کنند. شوهر از زن ارث نمیبرد، اما زن علاوه بر جهیز خود، سهمی از مال شوهرمتوفی را بعنوان هدیه دریافت می کرد همچنین اگرمردی زن غیرنازای خود را طلاق می داد باید جهیز اورا رد می کرد و یک سهم پسری ازمال خویش را به او می بخشید این نگاه تامینی و حمایتی به زن پس ازطلاق یا مرگ شوهر حتی امروزه درهمه نظام های حقوقی دنیا دیده نمی شود