شکیبا شاهمرادی - اعضاء هیات علمی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر
حسن زینالی خانقاه - دانشیارپردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
جهانفر دانشیان - اعضاء هیات علمی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر
ناصر خدابنده - استادپردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر خصوصیات 20 رقم ولاین سویا، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل در3 تکرار و سه محیط بدون تنش، تنش در دوره زایشی و تنش در دوره های رویشی و زایشی در مزرعه موسسه تحقیقات نهال وبذر در سال زراعی 81‐80 اجرا گردید. صفات مورد بررسی در این آزمایش شامل صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و فنولوژیک بود. بروز تنش خشکی در طول دوره رشد رویشی موجب کاهش میانگین ارتفاع بوته و تعداد گره در ساقه شد در حالی که تنش در دوره رشد رویشی و زایشی علاوه بر کاهش شدیدتر این صفات، تعداد شاخه فرعی را نیز تحت تاثیر قرار داد و این امر به نوبه خود موجب کاهش معنی دار در میانگین تعداد و وزن غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته و وزن صد دانه شد. بعلاوه تنش خشکی بدون توجه به زمان وقوع آن درصد روغن را نیز در دانه های سویا کاهش داد. تنها صفتی که در شرایط تنش افزایش یافت، درصد پروتیین دانه بود که البته این افزایش در مقابل کاهش عملکرد ناشی از تنش ناچیز بود. شاخصهای تحمل و حساسیت به تنش نیز در ارقام مختلف بررسی شد و شاخصهای STI و GMP مناسبترین شاخصها برای مقایسه ارقام بودند که بر اساس ایندو، تحت شرایط تنش در مرحله زایشی، به ترتیب لاینهای M4 ، M12 و M10بهتر از سایرین بودند، و تحت تنش درمراحل رویشی و زایشی، به ترتیب لاین M4 ،رقم Williamsو Wisconsin متحمل تر بودند.

سویا، تنش خشکی، رویشی، زایشی، شاخص تحمل