قاسم کریم زاده - دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
صادق اشکانی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد
پریچهره احمدیان تهرانی - استاد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
داریوش داودی - استادیار پژوهش پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی کرج

به منظور بررسی تنوع سیتوژنتیکی موجود در گونه های آجیلوپس ، کاریوتیپ 15 جمعیت آجیلوپس بومی مناطق مختلف ایران شامل 3 جمعیت دیپلویید و 12 جمعیت تتراپلویید مورد مطالعه قرار گرفت و پارامترهای کروموزومی در هر جمعیت بررسی شدند. نتایج بررسی های کاریوتیپی نشان داد که جمعیت ها دارای تعداد متفاوتی از کروموزوم های ماهواره دار بودند. بزرگترین طول کل کروماتین مربوط به جمعیت 11 (152.2 میکرومتر) و کمترین آن مربوط به جمعیت 2 (70.5 میکرومتر) بود. تعداد پنج جمعیت فقط دارای کروموزوم های از نوع متاسنتریک (m) و ده جمعیت نیز دارای هردو نوع متاسانتریک و ساب متاسنتریک (sm) بودند. همچنین تقارن کاریوتیپی به روش استبینز، ده جمعیت را در کلاس A1 و پنج جمعیت در کلاس B1 قرار داد. تجزیه واریانس پارامترهای کاریوتیپی نشان داد که بین جمعیت های دیپلویید از لحاظ پارامترهای طول بازوهای بلند و کوتاه ، طول کروموزوم و نسبت طول بازوی کوتاه به بلند و در بین جمعیت های تتراپلویید برای اغلب پارامترها اختلاف معنی دار وجود داشت . روش نواربندی OR در فواصل مختلف زمانی 24 ساعت تا یک هفته بعد از رنگ آمیزی با استو اورسیین 1 درصد، بر روی 3 جمعیت از گونه Ae. tauschii (=x=n) انجام شد. مناسب ترین زمان رنگ آمیزی برای نواربندی ، یک هفته تعیین گردید.

سیتوژنتیک ، کاریوتیپ ، کروموزوم ، گندم وحشی Aegilops،نواربندی OR