فرخ لقا رازقی یدک - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
رضا توکل افشاری - دانشیارپردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

مقاومت به خشکی در مرحله جوانه زنی بذر و مراحل اولیه رشد گیاهچه برای بقاء و رشد آن در زمین هایی که با کمبود آب مواجهند مهم است . آنزیم های فسفاتاز به طور وسیعی در گیاهان یافت می شوند. فسفاتازها دفسفریلاسیون فسفات آلی و تبدیل آن به فسفات معدنی را بر عهده دارند. آزمایش جوانه زنی در دو رقم گندم نان (سرداری و الوند) در پتانسیل های مختلف پلی اتیلن گلایکول (0، 4‐، 8‐، 12‐، 16‐ بار) انجام گرفت . تنش خشکی باعث کاهش صفات جوانه زنی در هر دو رقم سرداری و الوند گردید. به منظور بررسی فعالیت آنزیم های فسفاتاز (اسیدی و قلیایی ) در بذرهای مقاوم و حساس به خشکی در شرایط تنش خشکی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل رقم (سرداری و الوند)، تنش خشکی (0، 4‐، 8‐، 12‐ و 16‐ بار) و زمان آبگیری (6، 12 و 18 ساعت ) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب افزایش آنزیم های فسفاتاز (اسیدی و قلیایی ) گردید و با افزایش سطح تنش تا 12‐ بار فعالیت این آنزیم ها افزایش یافت . این افزایش فعالیت آنزیم در رقم مقاوم به تنش خشکی (سرداری ) بیشتر از رقم حساس (الوند) بود. فعالیت فسفاتاز اسیدی و قلیایی در هر دو رقم مقاوم و حساس به خشکی با افزایش زمان آبگیری افزایش یافت . در این آزمایش بیشترین میزان فعالیت آنزیم فسفاتاز اسیدی و قلیایی مربوط به 18 ساعت آبگیری بود و فعالیت فسفاتاز اسیدی در محور جنینی از فسفاتاز قلیایی بیشتر بود.

تنش خشکی ، آنزیم فسفاتاز، بذر، گندم نان ، جوانه زنی