علی ولی خوجینی - دانشیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج- ایران

آنالیز منطقه ای سیلاب ها اقدامی برای تعمیم داده ها ا زنقاط مشخص و محدود به تمام سطح یک منطقه می باشد. در واقع هدف، دستیابی به روشی است که بتواند در هر نقطه ای از منطقه مورد مطالعه، حتی در نقاط فاقد آمار برآوردی از سیلاب با هر دوره برگشت مورد نظر ارایه دهد. برای این منظور، ابتدا یک منطقه همگن (براساس شواهد جغرافیایی) انتخاب و در محدوده آن ایستگاه های آب سنجی شناسایی و آنهایی که آمار بیش از 6 سال داشته اند انتخاب گردیده اند. پس از تکمیل صحت آمار نسبت به تکمیل و تطویل آن اقدام شده و دوره پایه مشترک 29 ساله ایجاد گردیده اند. داده های دور افتاده حذف شده و آنالیز فراوانی نقطه ای برای ایستگاه های طولانی مدت انجام و توزیع لوگ نرمال دو پارامتری مناسب منطقه تشخیص داده شده است. آزمون همگنی به روش لانگ و آنالیز سیلاب های منطقه ای برای 35 ایستگاه صورت گرفته است. به علاوه سعی گردیده است روابطی بین سیلاب ها و مشخصه های حوزه های آبریز جستجو گردد. مشخصه های حوزه های آبریز که برای آنالیز منطقه ای انتخاب شده اند (مساحت، شیب آبراهه، فاکتور شکل، متوسط باران سالانه، ارتفاع ایستگاه آب سنجی و تراکم زهکشی) به کمک نقشه های توپو گرافی با مقیاس 50000: 1 و مشخص کردن محدوده حوزه های آبریز به دست آمده است. همچنین در آنالیز منطقه ای سیلاب ها از روش فولر، سیل نمایه وهمبستگی چندگانه استفاده شده است. بررسی حاضر در انتها منتج به معادلاتی برای تخمین مقادیر سیلاب حداکثر سالانه و لحظه ای در منطقه مورد مطالعه با دوره بازگشت های مختلف گردیده است و پیشنهاداتی برای ادامه مطالعه ارایه شده است. به منظور شناخت بیشتر از حوزه آبریز کارون ابتدا شمای کلی هیدرولوژی آن به اختصار از نظر گذشته و سپس به روش مطالعه و نتایج حاصل اشاره شده است. شمای کلی هیدرولوژی آن به اختصار از نظر گذشته و سپس به روش مطالعه و نتایج حاصل اشاره شده است.

سیلاب، حوزه آبریز، آب سنجی، هیدرولوژی، تخمین سیل