محمد محمودی - دانشجوی دکتری علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران- ایران
کاظم ارزانی - دانشیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران- ایران

در این تحقیق، گیلاس رقم شعاع السلطنه ‎ ‎به عنوان والد مادری با دانه گرده ارقام زرد دانشکده ، پروتیوا ، صورتی لواسان ، حاج یوسفی ، مشکین شهر و همچنین شعاع السلطنه تلقیح شد. تیمارها براساس طرح بلوک های کامل تصادفی‎ ‎ ( RCBD ) ‎ ‎با سه تکرار بررسی شد. میزان سازگاری ارقام پدری با دو روش‎ ‎گرده افشانی کنترل شده و مطالعه میکروسکوپی رشد لوله گرده بررسی شد. نتایج حاصل از گرده افشانی کنترل شده نشان داد که ارقام مشکین شهر و پروتیوا با رقم شعاع السلطنه دگرسازگار و با مابقی ارقام (شامل زرد دانشکده ، صورتی لواسان و حاج یوسفی ) دگرناسازگار ‎ ‎می باشند. میزان تشکیل میوه در رقم شعاع السلطنه با استفاده از گرده ارقام زرد دانشکده ، پروتیوا، صورتی لواسان ، حاج‎ ‎یوسفی و مشکین شهر به ترتیب صفر، 4/2، 0/18، 0/39 و 25/7 درصد بود. همچنین نتایج نشان داد که گیلاس شعاع السلطنه یک رقم خود ناسازگار می باشد‎ ‎و درصد تشکیل میوه با گرده خود آن صفر می باشد و برای تشکیل میوه نیاز به گرده ارقام مناسب دارد. مطالعه میکروسکوپ فلورسنس هم نشان داد که لوله گرده رقم مشکین شهر 96 ساعت پس از گرده افشانی به تخمدان رقم شعاع السلطنه می رسد که این نتایج روش بررسی مزرعه ای و گرده افشانی کنترل شده را تایید می کند.

خودناسازگاری، دانه گرده، گرده افشانی، گیلاس