محمدجواد میرهادی - استاد گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران- ایران
علی مختصی بیدگلی - کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران- ایران

برای بررسی تاثیر سطوح مختلف ازت بر روند رشد و کیفیت پروتیین در دانه سورگوم ‎(Sorghum bicolor (L.) Moench) ‎ دو آزمایش در سال 1382 در شهرستان پاکدشت تهران اجرا شد. در این دو آزمایش، سورگوم دانه ای (رقم هیبرید H-726‎ ) با استفاده از روش آب کشت در شرایط گلخانه ای کشت و درقالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار مطالعه شد. در آزمایش اول، از محلول کشت استاندارد ازت (88 پی پی ام) و در آزمایش دوم از محلول های کشت با سطوح مختلف ازت (17/5، 44، 88، 220 و 440 پی پی ام) استفاده شد. وزن تازه کل بوته و روند جذب ازت به طور خطی تا مرحله خمیری سخت افزایش و سپس کاهش یافت. جذب ازت در دو مرحله از دوران رشد رویشی و زایشی (یعنی چهار هفته قبل و بعد از مرحله خوشه رفتن) بیشترین مقدار بود. با افزایش مقدار ازت، وزن تازه، وزن خشک گیاه، عملکرد دانه، نشاسته خام کاهش و میزان ازت کل در کلیه قسمت های گیاه، جذب ازت توسط گیاه، پروتیین خام و پرولامین دانه افزایش یافت. در کلیه سطوح ازت مورد استفاده، نوع پروتیین عمده در دانه شامل گلوتلین و سپس پرولامین بود. تاثیر سطوح مختلف ازت بر درصد چربی خام و خاکستر خام دانه معنی دار نبود. بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار بین آلبومین و گلوبولین و بین گلوتلین و کل پروتیین قابل استخراج (0/99 = r ) و بیشترین همبستگی منفی و معنی دار بین میزان پروتیین خام و ماده خشک دانه (0/73- = r ) بود.

آب کشت، ازت، پروتیین، سورگوم دانه ای، عملکرد، مراحل رشد و نمو