پوراندخت گلکار - کارشناس ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان- ایران
احمد ارزانی - استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان- ایران
سیدعلی محمد میرمحمدی میبدی - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان- ایران

دستورزی های ژنتیکی و گزینش تنوع سوماکلونی در گیاهان از طریق کشت کالوس، از روشهای مفید برای اصلاح گیاهان می باشند. در این تحقیق، واکنش 25 رقم گندم نان (.Laestivum L‎ Triticum )، به کشت جنین نابالغ از لحاظ القای کالوس و باززایی گیاه، در شرایط درون شیشه ای ارزیابی شد. از محیط کشت موراشیک و اسکوک (MS) حاوی دو میلی گرم در لیتر 2،4- دای کلروفنوکسی استیک اسید ( ‎2,4-D ) و 0/1 میلی گرم در لیتر کاینتین به عنوان محیط کشت القای کالوس استفاده شد. واکنش ارقام به القای کالوس از طریق ارزیابی درصد کال زایی و متوسط سرعت رشد قطر کالوس (میلی متر در روز) و ارزیابی واکنش ارقام به باززایی گیاه از کالوس با استفاده از اندازه گیری معیارهای درصد باززایی و سرعت باززایی انجام شد. میانگین درصد کال زایی در پایان دوره یادداشت برداری از 46 تا 95 درصد به ترتیب در ارقام شعله و کراس سرخ تخم متغیر بود. رقم کراس سرخ تخم از نظر پاسخ به کال زایی و رقم الوند از نظر بیشترین میزان باززایی گیاهچه از کالوس در کوتاه ترین زمان کشت درون شیشه ای، به عنوان برترین ارقام شناخته شدند. رقم الوند برترین رقم از نظر کالوس دهی و باززایی به ازای کل جنین نابالغ کشت شده شناخته شد.

القاء, باززایی، جنین، کالوس، گندم