وحیده غبیشاوی

دریای خزر یکی از آبهای مهمی استکه توسط ترکمنستان (Turkmenistan) ، قزاقستان (Kasakhestan)، روسیه (Russia) و آذربایجان (Azarbaijan) و جمهوری اسلامی ایران احاطه شده است. آب آن نیمه شور بوده و در حدود 44% از ظرفیت دریاچه های دنیا را در بر می گیرد. بین دو قاره آسیا و اروپا قرار گرفته و از نظر اقتصادی نقش محوری برای کشورهای منطقه سواحل این دریا بازی می کند که هم از نظر منابع بیولوژیکی و هم از نظر انرژی حائز اهمیت است. ماهی کیلکا (Kilka) قزل آلا (Salmon) و ماهی خاویار (Sturgeon) از مهمترین منابع غذایی پر رونق دریای خزر می باشد. افزایش سطح آب دریا که به دلائل تغییرات اقلیمی و آب و هوای منطقه است علی الخصوص توسط رودخانه ولگا صورت می گیرد. طی آخرین برآورد مقدار افزایش آب حدود 220 سانتیمتر در سطح دریای خزر بوده است. به طوری که دانشمندان پیش بینی مینمایند میزان آب در طی سالهای آتی آن قدر افزایش می یابد که ما باید انتظار افزایش آب را در سال 2010 تا حدود 3 متر داشته باشیم. میزان درآمد نفت دریای خزر در حدود 350 هزار بشکه در روز است و این دریا بالغ بر 1000 چاه نفت و 100 سکوی نفتی دارد. 80% آلودگی دریای خزر متعلق به جریان آب از رودخانه ولگا و سایر رودخانه های غرب از جمهوری آذربایجان به دریای خزر می باشد. آلودگی درسواحل باکو (Baku) و قزاقستان آن قدر زیاد است که تقریبا هیچ نژادی از آبزیان در این مناطق که از نظر منابع غذایی و فعالیتهای ماهیگیری بتوان روی آن حساب کرد، وجود ندارد که متاسفانه علت این امر کوچ آبزیان ، آلودگی گسترده این مناطق بوده است. نشت مکرر و زیاد نفت به نواحی ساحلی در آذربایجان و قزاقستان از عمل فتوسنتز و تبخیر منابع گیاهی دریایی ممانعت به عمل اورده و یکی ازدلائل عمده بسیار مهم برای طغیان سطح آب دریای خزر دراواسط سال 1994 جریان 588 میلیون متر مکعب از موادزائد و پسماندهای بالغ بر 40 کارخانه و پالایشگاه درباکو به سمت دریای خزر بوده است که از 2000 تن متری پسماندها ومواد آلاینده، اکثریت آن متعلق به پسماندهای نفتی بوده است.پسرفت و انقراض انواع آبزیان دریای خزر از سال 1990 دیده شد که این امر باعث تحریک مسئولین محافظت از محیط زیست و سواحل برای پیشگیری از این معضل و آسیب وارده به اکوسیستم دریا شد. و به همین خاطر نمایندگان کشورهای منطقه سرانجام برای تنظیم پروژه های اجرایی و سایر استانداردها و میزانها جهت بهبود وضعیت محیط زیست دریای خزر تصمیماتی اتخاذ نمودند که جای امیدواری بسیاری بود.

Caspian sea pollution , Caspian sea oil sludges